![N/Bn/131/ML Aw. W sznurowej ramce ornamentyka z rozetek i motywów roślinnych. Z prawej w bogato zdobionym ukoronowanym kartuszu renesansowy polski Orzeł na czerwonym tle, otoczony od dołu obłokami. Niżej: POLSKA KRAJOWA / KASA POŻYCZKOWA
Z prawej w kartuszu na czerwonym giloszowym tle oznaczenie nominału-500. Niżej w 4-wierszach sankcja karna za podrabianie, fałszowanie lub puszczanie w obieg podrobionych lub fałszowanych pieniędzy PKKP.
W polu środkowym od góry: 500 PIĘĆSET 500 / MAREK POLSKICH; niżej 5-wierszowa klauzula o odpowiedzialności państwa za wymianę waluty markowej na przyszłą walutę polską. Niżej: WARSZAWA, dnia 15 stycznia 1919 r. / DYREKCJA POLSKIEJ KRAJOWEJ KASY / POŻYCZKOWEJ
Podpisy: Stanisław Karpiński, Zygmunt Chamiec
Główny Skarbnik: MARIAN KARPUS
Niżej banderola z nominałem 500 – 500, rozdzielonym przez pieczęć z Orłem polskim, otoczonym napisem: POLSKA KRAJOWA KASA POŻYCZKOWA
Rw. W prostej ramce ornamentyka roślinno-geometryczna. Od góry z prawej i lewej w rozetkach 500, rozdzielone napisem: BILET POLSKIEJ KRAJOWEJ / KASY POŻYCZKOWEJ
Niżej w ośmiobokach, z lewej i prawej strony, zwrócone do siebie wizerunki bogini Minerwy. Nieco niżej pomiędzy nimi: PIĘĆSET / MAREK / POLSKICH
Numer - 491033](/brepo/panel_repo/2022/04/16/wqqmcp/contain-360-1000-max-n-bn-131-ml-001.jpg)
500 marek polskich
1919
Muzeum Narodowe w Lublinie
Jest częścią kolekcji: Pieniądz papierowy okresu II Rzeczpospolitej
Latem 1914 roku wybuchł konflikt pomiędzy Rosją a sprzymierzonymi Austro-Węgrami i Niemcami. W 2. połowie 1915 roku państwa centralne wyparły Rosjan z Królestwa Polskiego, tworząc na jego obszarze Generalne Gubernatorstwo Lubelskie (Austro-Węgry), Generalne Gubernatorstwo Warszawskie (Niemcy).
Wojna skłoniła państwa do zawieszenia wymienialności pieniędzy papierowych na złoto, co skutkowało zanikiem złotych i srebrnych monet w obiegu. Już w 1915 roku na ziemiach polskich ujawnił się dotkliwy brak pieniądza. Potrzeba zjednania Polaków, przed którymi roztaczano wizję odrodzenia państwowości, skłoniła Niemcy pod koniec 1916 roku do utworzenia w Generalnym Gubernatorstwie Warszawskim Polskiej Krajowej Kasy Pożyczkowej (PKKP), powołanej do emisji pieniędzy papierowych – marek polskich (mkp). Choć wartość mkp została zrównana z niemieckimi, to obszar ich obiegu był ograniczony do Generalnego Gubernatorstwa Warszawskiego. Wprowadzane od kwietnia 1917 roku do obiegu nominały od ½ do 1000 mkp wraz z walutą niemiecką stawały się tam jedynym środkiem płatniczym. Rosyjski rubel został wycofany.
Drukowane w Berlinie bilety PKKP wyróżnia bogata ornamentyka roślinna oraz wizerunek wznoszącego się nad chmurami Orła Białego, umieszczonego w ukoronowanej, owalnej tarczy na czerwonym tle. Cechą charakterystyczną zapełnionych ornamentyką rewersów są tarcze z przedstawieniem głów antycznych bóstw i personifikacji.
Emisje PKKP dzielą się na dwie serie, wyróżnione ze względu na umieszczone na nich określenie władz administracyjnych: seria pierwsza (od 1 do 100 mkp) – „Zarząd jenerał-gubernatorstwa warszawskiego”, seria druga – „Zarząd Generał-Gubernatorstwa Warszawskiego”, którą zaczęto wprowadzać do obiegu w lipcu 1917 roku. Omawiana tutaj 1 marka polska jest przykładem emisji serii drugiej. Bilet ten wprowadzono do obiegu w listopadzie 1917 roku. Nie stracił ważności wraz z odzyskaniem przez Polskę niepodległości, pozostając prawnym środkiem płatniczym do końca listopada 1923 roku. Na uwagę zasługuje fakt, że powołana przez okupanta PKKP funkcjonowała jeszcze przez ponad pięć lat w niepodległej Polsce, do czasu powołania Banku Polskiego i emisji złotego.
Szacunkowa wartość 1 mkp latem 1917 roku stanowiła równowartość ½ kg ziemniaków.
Tomasz Markiewicz
Autor / wytwórca
Wymiary
cały obiekt: wysokość: 69 mm, szerokość: 110 mm
Rodzaj obiektu
pieniądz papierowy
Technika
druk
Tworzywo / materiał
papier
Czas powstania / datowanie
Miejsce powstania / znalezienia
Numer identyfikacyjny
Lokalizacja / status
1919
Muzeum Narodowe w Lublinie
1916
Muzeum Narodowe w Lublinie
1916
Muzeum Narodowe w Lublinie
odkryj ten TEMAT
Muzeum Narodowe w Lublinie
odkryj tę ŚCIEŻKĘ
Ścieżka edukacyjna