Matka Boska z Dzieciątkiem, św. Janem i św. Józefem

Obraz przedstawia Marię ze śpiącym Dzieciątkiem na kolanach i towarzyszącego jej św. Józefa oraz św. Jana Chrzciciela jako dziecko, wskazującego rękę na Jezusa. Ten typ przedstawień często spotykamy w malarstwie, Św. Jan Chrzciciel był o pół roku młodszy od Jezusa, byli ze sobą spokrewnieni. Imię Jan w języku hebrajskim oznacza :Jahwe się zmiłował" lub "Bóg jest łaskawy", co nawiązuje do zwiastowania narodzin Jana św. Zachariaszowi jego ojcu podczas składania ofiary przed ołtarzem kadzenia. Rodzice św. Jana byli już w podeszłym wieku i nie mieli potomstwa, gdyż Elżbieta była bezpłodna. Zachariasz nie uwierzył więzieniu i przepowiedni anioła i pozostał niemy do czasu narodzin Jana. Gdy archanioł Gabriel zwiastował Marii narodziny Jezusa oznajmił jej też o tym, że jej krewna Elżbieta, uchodząca za niepłodną jest w szóstym miesiącu ciąży. Wówczas Maria udała się z wizytą do Elżbiety, a gdy się spotkały Elżbieta, napełniona Duchem świętym, pozdrowiła Marię. Dziecko Marii poruszyło się z radości (św. Jan) w jej łonie. Scenę tę opisano w Ewangelii. Na łańcuckim obrazie święty Jan wskazuje na Jezusa jako przyszłego Zbawiciela (Dzieciątko śpi na kawałku białej tkaniny jest to zapowiedź przyszłego całunu, w którym zostanie pochowany Zbawiciel. Św. Jan przestawiony jest z jednym ze swoich atrybutów - krzyżem o długim drzewcu, owiniętym banderolą z napisem „Oto Baranek Boży”. Obraz przypisywany jest włoskiemu malarzowi Mattia Preti zwany Il Cawaliere (ur. 1613 w Tawerni, zm 1699 w Valettcie), działającemu w okresie baroku, będącemu pod wpływem Caravaggia. Młodość spędził w Neapolu, w 1630 r wyjechał do Rzymu, odbył wiele podróży do północnych Włoch. W 1642 r otrzymał tytuł kawalera zakonu maltańskiego, a w 1661 r przeniósł się na Maltę i tam pozostał do śmierci. Początkowo malował sceny rodzajowe, później głównie religijne. Cechowały go bogate, żywe kolory i operowanie światłem. Jego działalność (tworzył też freski) trwała 60 lat i był jednym z najważniejszych przedstawicieli malarstwa neapolitańskiego.

Bożena Rybkowska