Gwiazda Orderu Grobu Świętego

Gwiazda należy do odznak Orderu Świętego Grobu, ustanowionego przez papieża Aleksandra VI w 1496 roku. Jest to odznaczenie reaktywowanego w 1868 roku Zakonu Rycerskiego Świętego Grobu w Jerozolimie (Bożogrobcy). Przywilej nadawania orderu przysługiwał Wielkiemu Mistrzowi Zakonu. Krzyż był noszony na szyi, na wstędze z czarnej jedwabnej mory, gwiazdę noszono na lewej piersi.

 Prezentowana gwiazda orderowa należała do Tadeusza Dzierżykraj-Morawskiego (1821–1888), wicemarszałka sejmu Wielkiego Księstwa Poznańskiego, szambelana króla pruskiego Wilhelma I. Ten zasłużony wielkopolanin był synem Franciszka, generała, poety, tłumacza, uczestnika wojen napoleońskich, ministra wojny w czasie powstania listopadowego (1831). Po Tadeuszu Morawskim zachowały się wszystkie insygnia Orderu Świętego Grobu: krzyż, dwie gwiazdy, dwie miniatury i wstęga. Ośmiopromienne gwiazdy są bardzo podobne, zarówno od strony kompozycji, jak i zastosowanych materiałów. Różnią się jedynie techniką zdobniczą. Prezentowana ma promienie złożone z rzędów małych groszków, sprawiających wrażenie trójwymiarowości. Z uwagi na fakturę promieni nazywana jest brylantowaną lub groszkowaną. W jej centrum umieszczone zostało godło zakonu – krzyż jerozolimski, otoczony wieńcem laurowym przewiązanym wstążką. Gwiazda jest bardzo efektowna, a szkliste emalie krzyża i wieńca podnoszą jej wartość artystyczną. Wykonana została w firmie jubilerskiej Godeta w Berlinie. Duża sygnatura tego słynnego jubilera (królewskiego dostawcy) widnieje na odwrocie gwiazdy.

Genowefa Horoszko