Pałasz typu schiavona

Schiavona to rodzaj pałasza z rozbudowanym jelcem koszowym chroniącym rękę i szeroką głownią służącą do zadawania cięć. Tego typu broń wywodziła się od miecza, ale dzięki rozbudowanej osłonie umożliwiała walkę w rękawicy skórzanej zamiast blaszanej stanowiącej część zbroi.

Taka broń była na wyposażeniu najemnych słowiańskich żołnierzy w Wenecji, tworzących gwardię przyboczną dożów oraz oddziały lekkiej kawalerii. Najemników pochodzących z Bałkanów, a dokładniej z Dalmacji na wschodnim wybrzeżu Adriatyku, określano schiavoni i stąd wywodzi się nazwę pałaszy. Produkowano je w Wenecji i na Bałkanach, zyskała też popularność w krajach mających kontakty handlowe z Wenecją. Była w użyciu od drugiej połowy XVI w. do końca XVIII w, szczególnie w oddziałach ciężkiej kawalerii, a ozdobne wersje, niekiedy nawet wysadzane szlachetnymi kamieniami, zdobiły pasy szlachty.

Charakterystyczne dla schiavon kosze takie jak w egzemplarzu ze szczecińskich zbiorów zalicza się do najwcześniejszego typu tzw. koszy szkieletowych z końca XVI i XVII w., gdzie rękojeść składa się z trzonu i trzech skośnych obręczy bocznych, które biegną do osłony pięści. Stabilizacji konstrukcji służą klamry, które odchodzą od dolnego wspornika bocznego i prowadzą do osłony poprzecznej.

Justyna Bądkowska