Miecz jednoręczny typu XII (Oakeshott)

Miecz w średniowieczu był nie tylko skuteczną bronią, ale miał też ważne znaczenie symboliczne, nawiązujące do sprawiedliwości i wolności. Jego posiadanie określało przynależność do jednego z uprzywilejowanych stanów – feudałów lub rycerstwa. Mieczem pasowano na rycerza. Kształtem przypominał znak krzyża, przez co był wysyłany władcom za zasługi w obronie Kościoła, stając się ważnym symbolem kultury chrześcijańskiej średniowiecza. Miecze o tępym sztychu służyły też katom do wymierzania sprawiedliwości.  Na głowniach pojawiały się napisy religijne i skrócone do inicjałów modlitwy, tak jak w przypadku opisywanego dwusiecznego miecza z jednoręcznym chwytem i dyskoidalną głowicą.

W przypadku wyposażenia bojowego z pogranicza sacrum i profanum nie bez znaczenia było kto je wykonał, dlatego wiele mieczy było znakowanych gmerkami. Zazwyczaj kowal sporządzał głownię i umieszczał swój znak na trzpieniu, następnie miecznik szlifował ją, polerował i nadawał własny znak lub inne napisy, a także oprawiał rękojeść. Na egzemplarzu ze zbiorów szczecińskich, o prostym krzyżowym jelcu kowal pozostawił na trzonie tzw. odciski kciuka, odbite za pomocą nagrzanego pręta przyłożonego do trzpienia pod kątem 45°. Na obu stronach zbrocza wyryte są inskrypcje, a każda z nich składa się z czterech grup inicjałów, przedzielonych znakami krzyża kawalerskiego wpisanego w koło. Inskrypcje kończy grecka omega oraz symbol w formie liścia o zakreskowanym polu połączonym kreską z rąbem, a dalej rozeta w formie kółka z promieniami zakończonymi „perełkami” odczytywana jako znak solarny.

Justyna Bądkowska