Kord

Kordy w średniowieczu były powszechną bronią osobistą, zwłaszcza wśród mieszczan, którzy na mocy praw miejskich mieli pozwolenie na jej noszenie. Z drugiej strony, na militarne zastosowanie tych dużych noży, charakteryzujących się długością przekraczającą 40 cm, wskazują tarczki chroniące kostki dłoni, zwykle zamontowane po prawej stronie nasady głowicy.

W prezentowanym egzemplarzu tarczka ma formę zbliżoną do muszli św. Jakuba. Jest okrągła z rozchodzącymi się wzdłużnymi żłobkami i dwoma małymi otworami u dołu. Mocowana jest na trzpieniu, mającego formę walca zakutego na końcu.

W średniowieczu muszla św. Jakuba, wzorowana na szkielecie zewnętrznym małży określanej mianem przegrzebka, była symbolem pielgrzymim pątników podążających do grobu tego apostoła w Santiago de Compostela. Jakub Większy (?–43 lub 44) był patronem walczących z herezją, przez co motyw muszli używano w zdobieniach ekwipunku rycerskiego, jak również puginałów w czasach krucjat.

Forma tarczek jak w prezentowanym kordzie występuje licznie w znaleziskach archeologicznych z terenu Czech i Moraw, a także przy kordach typu morawskiego i wiązana jest z okresem XV-wiecznych wojen husyckich. Kilka egzemplarzy tych tarczek zostało znalezionych również na Śląsku. Niestety pochodzenie szczecińskiego kordu jest nieustalone. W zbiorach Muzeum Narodowego w Szczecinie znajduje się też drugi nóż z tarczką w formie muszli – z ułamaną głownią i puncą w formie raka (MNS/Rz/4130).

Justyna Bądkowska