
Merentibus
1766
Muzeum Narodowe w Lublinie
Jest częścią kolekcji: Polska sztuka medalierska
Zwycięstwo odniesione przez hetmana Jana Sobieskiego nad trzydziestopięciotysięczną armią turecką pod Chocimiem 11 listopada 1673 roku przyniosło mu ogromną sławę i otworzyło drogę do tronu Rzeczypospolitej (1676–1696). Jeszcze przed wiktorią chocimską opiewany w twórczości literackiej hetman zyskał uznanie w gronie mistrzów pióra, grafików, malarzy i medalierów.
Przykładem tego są dwa medale powstałe jeszcze przed koronacją królewską. Autorem jednego jest związany z Gdańskiem czołowy medalier epoki Jan Hoehn młodszy (†1693). Widnieje na nim popiersie hetmana na wprost w kolczudze i delii. Otacza je łacińska inskrypcja, w tłumaczeniu: „Jan Sobieski, marszałek i naczelny wódz Królestwa Polskiego”. Stronę odwrotną wypełnia widok bitwy pod Chocimiem wzorowany na rysunku Franciszka Gratty. Przedstawienie uzupełnia kilkuwierszowy łaciński napis, w którym Sobieski został przyrównany do Marsa Sarmackiego. Wedle tradycji medal miał być rozrzucany między zgromadzoną szlachtę w czasie wjazdu hetmana na Sejm lub pole elekcyjne w 1674 roku. Autorem drugiej pracy jest być może także Jan Hoehn młodszy. Postać wodza na awersie, utrzymana w podobnej konwencji stylistycznej, została opisana frazą: „PATRIAE SCUTUM – NATALE DETECTAE”, w tłumaczeniu: „Rodowa tarcza odsłoniętej ojczyzny”, która gloryfikuje dokonania Sobieskiego jako kontynuatora tradycji rodu. Taki też wydźwięk ma czternastowierszowa łacińska inskrypcja na rewersie, w tłumaczeniu: „Janowi Sobieskiemu, marszałkowi i hetmanowi wielkiemu koronnemu, za złamanie pokoju, który ojciec pod Chocimiem zawarł, zemstę także nad nieprzyjacielem odniesioną, zniesienie wojska, zdobycie obozu, zabranie łupów, zdobycie Wołoszczyzny i Mołdawii jako prowincji polskich, rozciągnięcie granic do Dunaju, sprawienie pogrobowej ofiary dziadowi matki, dla pamięci potomności wiekuistej uroczyście nadany” (tłumaczenie za: Chwała i sława Jana III w sztuce i literaturze XVII–XX w. Katalog wystawy jubileuszowej z okazji trzechsetlecia odsieczy wiedeńskiej, Warszawa 1983, s. 206–207, kat. 169).
Tomasz Markiewicz
Autor / wytwórca
Wymiary
cały obiekt: średnica: 43.9 mm
Rodzaj obiektu
medal
Technika
odlew
Czas powstania / datowanie
Miejsce powstania / znalezienia
Właściciel
Muzeum Narodowe w Lublinie
Numer identyfikacyjny
Lokalizacja / status
Holzhaeusser, Jan Filip
1766
Muzeum Narodowe w Lublinie
Holzhaeusser, Jan Filip
1790
Muzeum Narodowe w Lublinie
Holzhaeusser, Jan Filip
1777
Muzeum Narodowe w Lublinie
odkryj ten TEMAT
Muzeum Narodowe w Szczecinie
odkryj tę ŚCIEŻKĘ
Ścieżka edukacyjna
0/500
Używamy plików cookie, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Plikami cookie możesz zarządzać, zmieniając ustawienia swojej przeglądarki internetowej. Więcej informacji w Polityce prywatności.
Używamy plików cookie, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Plikami cookie możesz zarządzać, zmieniając ustawienia swojej przeglądarki internetowej. Więcej informacji w Polityce prywatności.
Zarządzaj plikami cookies:
Ten rodzaj plików cookies jest niezbędny do funkcjonowania serwisu. Możesz zmienić ustawienia swojej przeglądarki tak, aby je zablokować, jednak strona nie będzie wtedy działała prawidłowo.
WYMAGANE
Służą do pomiaru zaangażowania użytkowników i generowania statystyk na temat serwisu w celu lepszego zrozumienia, jak jest używany. Jeśli zablokujesz ten rodzaj cookies nie będziemy mogli zbierać informacji o korzystaniu z serwisu i nie będziemy w stanie monitorować jego wydajności.