Święty Jan Chrzciciel

Młody mężczyzna ze skrzyżowanymi na piersiach rękami oraz uniesionym wzrokiem ku światłu bijącym z niebios na obrazie nieznanego malarza europejskiego z przełomu XVII i XVIII wieku to z pewnością św. Jan Chrzciciel, o czym świadczą towarzyszące mu atrybuty – jagnię oraz krzyż.

Według Nowego Testamentu Święty urodził się pół roku przed Chrystusem jako syn żydowskiego kapłana Zachariasza oraz jego żony Elżbiety. Cudowne narodzenie pierworodnego zwiastował Zachariaszowi Archanioł Gabriel, kiedy ten okadzał ołtarz w Świątyni Jerozolimskiej. Dziecku po narodzinach nadano imię Jan, które w języku hebrajskim oznaczało „Bóg jest łaskawy”.

Jan w dość młodym wieku, prawdopodobnie po śmierci podeszłych wiekiem rodziców, obrał drogę pustelnika i anachorety na Pustyni Judzkiej. Jak widzimy na obrazie, przyszły Święty, przebywając w odosobnieniu, pogrążał się w modlitwie i kontemplacji, umartwiał ciało, odziany był skromnie, żywił się wyłącznie szarańczą i miodem leśnym. Po ukończeniu trzydziestego roku życia został powołany na proroka, a jego głównym zadaniem stało się wzywanie ludzi do nawrócenia oraz przygotowanie wiernych do nadejścia Mesjasza. Powiadał wówczas: „Ten, który idzie za mną, mocniejszy jest ode mnie: ja nie jestem godzien nosić Mu sandałów”. Święty Jan, głosząc swoje proroctwo, akcentował również potrzebę wewnętrznego przeobrażenia na drodze modlitwy i pokuty. Znakiem tej wewnętrznej przemiany miał być symboliczny chrzest udzielany przez proroka gestem zanurzenia wiernych w rzece Jordan, którą widzimy płynącą na drugim planie obrazu.

Niedługo po spotkaniu i ochrzczeniu Jezusa Jan Chrzciciel został wtrącony do więzienia za jawne krytykowanie niemoralnego małżeństwa tetrarchy Galilei Heroda Antypasa. Na skutek spisku żony Heroda, Herodiady, prorok został stracony przez ścięcie, mając trzydzieści dwa lata.