Tableau budowniczych drogi żelaznej nadwiślańskiej

Tableau to pamiątkowa tablica złożona z wielu mniejszych fotografii portretowych. Taka kompozycja była ozdabiana ręcznie rysunkiem tuszem lub akwarelą i oprawiana w ozdobną ramę. Miało to upamiętniać osoby biorące udział w jakimś ważnym wydarzeniu. Malowane bądź rysowane tło zdobiące pole pomiędzy zdjęciami nawiązywało do głównego tematu, który połączył różne osoby we wspólnej pracy czy przedsięwzięciu. Najbardziej popularne tableau to znane ze szkolnych korytarzy tablice ukazujące kolejne roczniki maturzystów wraz w dyrektorami placówki i wychowawcą klasy. Tableau fotograficzne było znane już w XIX wieku i spopularyzowało się wraz z rozpowszechnianiem wynalazku fotografii. Natomiast jego dalekich korzeni należy szukać w zbiorowych portretach malarskich epoki nowożytnej. Można tu wymienić najsłynniejsze dzieła Rembrandta, jak Lekcja anatomii doktora Tulpa czy Wymarsz strzelców, będące zbiorowym portretem konkretnej grupy osób, który powstał na specjalne zamówienie.

Tableau budowniczych Drogi Żelaznej Nadwiślańskiej upamiętnia najważniejsze osoby odpowiedzialne za jej powstanie. W budowę było zaangażowanych wielu ludzi, w tym rzesze anonimowych robotników sprowadzonych z Rosji, a także miejscowych, którzy byli zatrudniani przy poszczególnych odcinkach. Jednak tableau upamiętnia ludzi z najwyższego szczebla: inżynierów, pracowników biur projektowych, osoby odpowiedzialne za wykupowanie gruntów pod budowę kolei, lekarzy itp. Na największym, niestety niepodpisanym, zdjęciu znajduje się prawdopodobnie Tadeusz Chrzanowski, główny inżynier kolei (lub jego następca Walery Titkow). Chrzanowski nadzorował pracę zespołu projektantów i techników do 1876 roku. Był projektantem wielu konstrukcji, między innymi mostów kolejowych. Jeden z nich, dwupoziomowy most drogowo-kolejowy, stanął na Wiśle w Warszawie, przy Cytadeli. W wyniku działań wojennych do naszych czasów zachował się tylko jeden filar, ukazujący bardzo solidną konstrukcję obiektu.