Bransoleta kobieca

Bransoleta kobieca została odlana z miedzi metodą na wosk tracony przez dogońskiego kowala. Jest to ozdoba obecnie rzadko spotykana. Dawniej tego typu bransolety noszone były przez kobiety na przegubach obu rąk. Współcześnie dominują ozdoby lekkie i delikatne. Duże i ciężkie bransolety praktycznie wyszły z użycia. W społeczeństwie Dogonów szczególnie ważną rolę pełnią dwie grupy zawodowe – kowale oraz skórnicy. Uważani są za ludzi z kast – zamkniętych grup społecznych, dostępnych jedynie przez urodzenie. Kowale, zwani w języku dogo-so iru, uważani są za specjalistów w obróbce metali (wykonują przedmioty z żelaza, miedzi, brązu, mosiądzu i aluminium) oraz za „mistrzów drewna”. Dzięki wykonywanej profesji są niezwykle szanowani przez Dogonów. Kowalstwo uważane jest za najtrwalsze rzemiosło, które wymaga dużej specjalizacji i wysokich kwalifikacji. Postać kowala zajmuje również szczególne miejsce w mitologii dogońskiej. Według mitu kowal zszedł na ziemię z nieba i przyniósł pierwszym ludziom ziarna zbóż oraz daba – żelazne motyki, dzięki którym zostali rolnikami. Ponadto wykradł kawałek słońca, którym rozpalił pierwszy ogień, aby następnie wykonać niezbędne ludziom narzędzia i broń. Dogonowie wierzą, że współcześni kowale to potomkowie mitycznego protoplasty, który nauczył ludzi rolnictwa i upowszechnił narzędzia.

Kowal pełni również rolę mediatora w sporach. Podczas kłótni uderza młotem w kamienie, aby uspokoić nastroje i zaprowadzić porządek. Uważany jest także za łącznika pomiędzy światem ludzkim, a światem sił nadprzyrodzonych. Ludzie zwracają się do niego o pomoc, gdy swym zachowaniem urażą przodków. Proszą go również o wykonanie rzeźb oraz przedmiotów, które obdarzone mocą przodków, mają zapewnić im zdrowie, dobrobyt, płodność, żyzność ziemi i urodzaj.

Katarzyna Findlik-Gawron