Puchar zdobiony

Pucharek gliniany o kształcie i ornamencie charakterystycznym dla młodszych społeczności kultury ceramiki sznurowej został odkryty w 1932 roku na wydmie płożonej pomiędzy przysiółkiem miejscowości Żdżary (niem. Eichberg) a rzeką Iną. Do zbiorów Prowincjonalnego Muzeum Starożytności Pomorskich (Provinzialmuseum Pommerscher Altertümer) w Szczecinie przekazał go w sierpniu tego samego roku nauczyciel Hugo Rehbein. Pucharek znaleziono w trakcie niewielkich badań przeprowadzonych kilka miesięcy po odkryciu dwóch innych pucharów, jednego przez Alberta Thomsa, rolnika z Modrzewia, podczas wybierania piasku oraz drugiego przez uczennicę w trakcie zabawy w na tej samej wydmie. Prawdopodobnie naczynia pochodziły ze zniszczonych grobów.

H. Rehbein przez wiele lat prowadził poszukiwania źródeł archeologicznych w okolicach doliny Iny w sąsiedztwie Żdżarów. Korzystał przy tym z pomocy swoich uczniów i leśniczego Materna z nadleśnictwa w Goleniowie, który z kolei rejestrował znaleziska archeologiczne w rejonie Miękowa.

Niewielka część zabytków ze Żdżarów trafiła do Szczecina. Inne pozostawiono w budynku miejscowej szkoły, który w 1945 roku został zbombardowany. Po zabytkach pozostała jedynie dokumentacja rysunkowa H. Rehbeina sporządzona w 1942 roku, którą po II wojnie światowej przekazał do zbiorów w Hamburgu. Na jej podstawie przygotował artykuł, który ukazał się w zbiorowej publikacji poświęconej przedwojennym odkryciom archeologicznym na Pomorzu wydanej w latach 1964 i 1969.

Wśród zabytków przekazanych do Szczecina były trzy puchary kultury ceramiki sznurowej znalezione w latach 1931–1932 na wydmie nazywanej „Kleiner Heideberg”. Co interesujące, H. Rehbein sporządził w 1935 roku zestawienie nazw miejscowych (toponimów) z terenu Goleniowa, obejmujące również najbliższe wsie i wybudowania, w którym nie uwzględnił nazwy tej wydmy. Odnotował natomiast nazwy „Schalmweg” i „Judendamm”, którymi wcześniej posłużył się w opisie lokalizacji znalezisk.

Krzysztof Kowalski