Fartuszek

Fartuszek do kobiecego świątecznego stroju krzczonowskiego został kupiony w Krzczonowie. Jest prezentowany na wystawie stałej Sztuka Ludowa Regionu Lubelskiego. Był wykonany około 1920 roku z czarnej wełenki i ozdobiony sześcioma kolorowym wstążkami (zieloną, pomarańczową, żółtą, różową) naszytymi w dolnej części. Pomiędzy nimi pośrodku jest wszyta biała koronka, a szersza bawełniana doszyta do dolnego brzegu. Taka sama forma zdobień była zastosowana w spódnicy. Elementy te różniły się tylko kolorystyką. Opisywany eksponat należy do drugiej odmiany stroju krzczonowskiego, powstałego w drugiej połowie XIX wieku. Od wcześniejszej wersji wyróżniał się materiałem, już fabrycznym, i dużą ilością pasmanterii oraz tym, że jest bardzo krótki i jak na fartuch szeroki. Ma zaledwie 30 cm długości, ale za to ponad 2 m szerokości. Jest mocno przymarszczony do paska i zapinany na guzik. Okala całą postać. Sprawia to, że zatracił podstawową funkcję, czyli ochrony przedniej części spódnicy przed zabrudzeniami. W przypadku odzieży odświętnej nie stanowiło to problemu, ponieważ powinien być ozdobą. Zastanawiające jest, skąd taka forma fartucha przyjęła się w tym typie stroju – występującym tylko na obszarze parafii Krzczonów. Nie odnajdziemy jej w żadnym ze strojów w naszym kraju ani w krajach sąsiednich. Może taką modę wprowadziła krawcowa. W tamtym czasie strój krzczonowski przechodził znaczącą przemianę i wiele z jego elementów uległo przeobrażeniom, w tym opisywany fartuszek. Niestety obecny stan naszej wiedzy nie pozwala ustalić, na czym się wzorowano przy jego projektowaniu.