Lalka teatralna Mèrè

Lalka teatralna (marionnette) typu maani animowana jest od dołu. Może grać na tzw. mobilnej scenie lub samodzielnie. Jest elementem tradycji teatralnej Sogo bò występującej w regionie Ségou, w południowo centralnej części Republiki Mali. Przedstawia postać bogini, o czym świadczy biały kolor, którym została pomalowana. Ludy zamieszkujące wewnętrzną deltę Nigru kojarzą biel z cechami pozytywnymi: czystością, prawdą, pokojem, szczęściem, pięknem, inteligencją, obfitością i ofiarą.

Sogo bò charakteryzuje się dużą różnorodnością form teatralnych. Dla okolic Ségou charakterystyczna jest tzw. mobilna scena – bambusowa lub drewniana konstrukcja w kształcie prostopadłościanu przykryta włóknami i kolorowymi tkaninami o wielkości pozwalającej na ukrycie się wewnątrz dwóch lub trzech mężczyzn. Z przodu tej konstrukcji umieszcza się rzeźbione w drewnie zwierzęce głowy (sogo kun), a także przedstawienia postaci mitycznych lub fantastycznych. Grzbiet i głowa stworzenia są scenami, na których występują małe lalki (kukiełki) animowane od spodu zwane maani. W teatrze malijskim występują też wielkie lalki wprawiane w ruch przez lalkarza ukrytego w ich wnętrzach, które mogą przedstawiać zwierzęta i ludzi. Zbudowane są z rzeźbionych w drewnie głów (czasami też popiersi), które lalkarz nakłada na swoją głowę lub ramiona, resztę ciała ukrywając pod tkaninami i włóknami. Różnią się od mobilnej sceny brakiem innych małych lalek. Duże lalki przedstawiające postaci ludzkie mogą być wyposażone w ręce przymocowane do korpusu, animowane za pomocą sznurków i drutów lub wyrzeźbione osobno i trzymane bezpośrednio przez tancerza. Lalki wyobrażające zwierzęta zazwyczaj poruszają głową, żuchwą, uszami i ogonem.

Dar Oleńki Darkowskiej-Nidzgorskiej i Denisa Nidzgorskiego-Gordiera.

Ewa Prądzyńska