20 złotych - wzór

Banknot dwudziestozłotowy z 1926 roku to w pewnym sensie przypadek szczególny. Wyemitowany przez Bank Polski stał się jego wielkonakładową wizytówką. Wszystko to za sprawą Zygmunta Kamińskiego, który zaprojektował szatę graficzną banknotu. Ten wybitny grafik i malarz, autor między innymi obowiązującego dzisiaj wzoru godła Polski, postanowił umieścić na rewersie omawianego banknotu wizerunki głównej siedziby Banku Polskiego. Z lewej strony przedstawił fasadę budynku, w którym w 1828 roku ulokowano powołaną do życia instytucję. Po prawej stronie znalazł się wizerunek budynku przy ulicy Bielańskiej 10 w Warszawie, gdzie w 1924 roku znalazła się nowa siedziba Banku. W ten sposób na banknocie ukazano skróconą historię tej niezwykle zasłużonej instytucji. Bank Polski po raz pierwszy utworzono w 1828 roku. Jego powstanie było wyrazem dużej autonomii, jaką w tym czasie cieszyło się Królestwo Polskie w ramach imperium rosyjskiego. Po powstaniu styczniowym, wobec represji carskich, stopniowo tracił na znaczeniu, by ostatecznie w 1885 roku stać się oddziałem rosyjskiego Banku Państwa. Po I wojnie światowej i odzyskaniu niepodległości stało się jasne, że Polska potrzebuje instytucji emisyjnej. W pierwszych latach rolę tę pełniła Polska Krajowa Kasa Pożyczkowa, jednak jako instytucja utworzona w roku 1916 przez niemieckie władze okupacyjne niezbyt nadawała się do pełnienia swej roli w nowej rzeczywistości. W związku z tym już w początkach 1919 roku zapadła decyzja o utworzeniu Banku Polskiego, jednak czas walki o granice oraz trudności gospodarcze lat powojennych nie sprzyjały przedsięwzięciu. Ostatecznie Bank powołano 15 kwietnia 1924 roku, jednak podjął działalność 28 kwietnia, czyli z dniem wprowadzenia w życie działań naprawczych zwanych potocznie reformą Grabskiego.

Banknoty dwudziestozłotowe, wypuszczone z datą emisji 1 marca 1926 roku, do obiegu trafiły dokładnie rok później i pozostawały w nim do 31 grudnia 1934 roku. Termin wymiany upłynął 30 czerwca 1939 roku. 1 września 1929 roku podjęto decyzję o ponownej ich emisji w niemal niezmienionej formie. Poza inną datą różnice sprowadzały się do poprawy jakości druku oraz wprowadzenia drobnych korekt w kolorystyce. Wraz ze zmianą na stanowisku prezesa Banku – miejsce Stanisława Karpińskiego zajął Władysław Wróblewski – zmienił się również jeden z podpisów na awersie banknotu.

Leszek Poniewozik