Krajka

Krajka, czyli płócienny pas, pochodzi z miejscowości Pochole w powiecie parczewskim. Powstała w około 1900 roku, wytwórca nie jest znany. Została utkana splotem rypsowym w równoległe wąskie pasy nićmi lnianymi i wełnianymi w dominującym kolorze czerwonym i śladowych ilościach białego. Ma 2 cm szerokości, 140 cm długości.

Do wykonania krajek używano deseczki tkackiej lub korzystano z nicielnic sznurowych. W pierwszym przypadku nitki osnowy były przewlekane przez odpowiednie dziurki w desce, w drugim osnowę wybierano palcami. Nitki osnowy przy tkaniu na deseczce należało podwiązać do pasa, z drugiej strony do płotu czy haka w ścianie, przy drugiej technice rozpinano je na nogach tkaczki. Po przygotowaniu osnowy wybierano nici, czyli oddzielano od pozostałych, i przekładano wątek. Przesmyk tkacki uzyskiwało się poprzez podnoszenie wybranych nici za pomocą patyczków i lnianych pętelek. W ten sposób nitki tworzyły wzór na powierzchni krajki. Ten rodzaj tkanego pasa był używany na co dzień i do stroju świątecznego do przewiązywania koszul, kamizelek, spódnic, fartuchów, a niekiedy nakryć wierzchnich jak sukmana. Przepasywano się nim zazwyczaj dwukrotnie, a pozostające dłuższe końce opuszczano swobodnie lub związywano w kokardę.

Był to powszechnie używany dodatek do ubioru kobiecego i męskiego wśród ludności słowiańskiej. Najdłużej zachował się w północno-wschodniej części naszego kraju, gdzie wykonywany jest nadal. Warto dodać, że ludność wiejska ten rodzaj pasa nazywała pojasem. Określenie krajka przyjęło się w połowie XX wieku w związku z wytwarzaniem pasów na potrzeby spółdzielni rękodzieła ludowego „Cepelia”, która stosowała nazewnictwo zaczerpnięte z literatury terminologicznej i etnograficznej.