Talar Rzeszy

W XVI–XVII wieku do najbardziej rozwiniętych gospodarczo i nowoczesnych obszarów Europy należały Niderlandy. Granicząca z nimi Fryzja Wschodnia będąca częścią Niemiec, charakterem swojego ustroju nawiązywała jednak do modelu niderlandzkiego, w którym władzę zwierzchnią ograniczały przedstawicielstwa lokalnych stanów. Stolica hrabstwa, miasto Emden, wzorem tzw. wolnych miast Rzeszy biło talary z imieniem katolickiego cesarza Ferdynanda II (1578–1637). To interesujący fakt, zważywszy na protestancki charakter miasta i hrabstwa oraz trwającą w Rzeszy krwawą wojnę religijną. Do wykonania talarów, będących również monetami reprezentacyjnymi często angażowano utalentowanych artystów. Starannie przygotowywano krążki monet i tłoki mające wytrzymać dużą siłę uderzenia urządzeń menniczych. Talar z Emden nie jest jednak monetą doskonałą. Samo bicie też pozostawia wiele do życzenia – niektóre partie stempli odbiły się wyraźniej, inne zbyt płytko. Blankiet talara wycięto z niestarannie przygotowanej blachy, o czym świadczy pęknięcie krążka, wynikające prawdopodobnie z rozklepywania zbyt zimnego metalu. Podczas bicia monety stempel rewersu był już dość zużyty, co zostawiło ślad na powierzchni. Srebro zamiast przyjąć elementy herbu, wypełniło wykruszone fragmenty tłoka, tworząc efekt blizn. Talara nie oddano jednak do przetopu, ponieważ podczas bicia monet w czasie wojny nie dbano specjalnie o ich stronę estetyczną. W monecie z Emden jak w lustrze odbija się burzliwa historia okresu wojny trzydziestoletniej, w której ciągły niedobór gotówki potrzebnej na opłacenie wojsk przeplatał się masowymi emisjami nie zawsze najwyższej jakości talarów. Monety były potrzebne na wypłaty kontrybucji i żołd dla obcych oraz własnych wojsk. W czasie wojny trzydziestoletniej regułą była bowiem zasada, że armię żywi terytorium na którym ona operuje. Najemni żołnierze mieli więc przyzwolenie dowódców na rabunki, którymi rekompensowali sobie nieregularnie wypłacane pobory.

Mieszko Pawłowski