Lampka oliwna

Prezentowana lampka oliwna jest tylko jedną z kilku będących w posiadaniu Muzeum Narodowego w Lublinie. Niestety nie znamy szczegółowych informacji na temat jej pozyskania.

Lampek oliwnych używano od tysięcy lat. Posługiwano się nimi już w Mezopotamii, Egipcie, jak również w starożytnych cywilizacjach Grecji i Rzymu. Na podstawie analogicznych znalezisk możemy jednak stwierdzić, iż opisywana przez nas lampka pochodzi z 2. połowy I wieku n.e. i została wykonana na terenie Cesarstwa Rzymskiego.

W jaki sposób działała taka lampka?

Jak widzimy, naczynie składa się z miseczki z dzióbkiem i uchwytem. W części centralnej znajduje się otwór, przez który wlewano łatwopalny olej – w tym przypadku oliwę (dzięki wklęsłej budowie tej części oliwa mogła łatwo spłynąć do jego środka). Dzióbek lampki również posiadał otwór, przez który wystawał zanurzony w oliwie knot. Tak nasączony olejem knot można było podpalić. Uchwyt oczywiście służył do przytrzymania lampki lub jej przenoszenia w bezpieczny sposób. By uzyskać więcej światła, część lampek oliwnych można było również zawiesić pod sufitem.

Co ciekawe, w Polsce takie lampki oliwne nazywano również kagankiem. Do dziś funkcjonuje wyrażenie „Nieść kaganek oświaty” odnoszące się do podnoszenia poziomu wykształcenia ludzi. Wzięło się z tego, iż kaganek, czyli lampka oliwna, umożliwiał pracę oraz naukę również po zmroku.