Filiżanka ze spodkiem

W drugiej połowie XVIII wieku ceramika z wytwórni Wedgwooda zyskała niezwykłe powodzenie i stała się nieodzownym elementem wyposażenia wnętrz w domach szlachty angielskiej.

Właściciel wytwórni Josiah Wedgwood (1730‒1795) w 1766 roku otrzymał tytuł Garncarza Jej Królewskiej Mości za wykonanie „kompletnego zestawu naczyń do herbaty”, serwisu dla królowej Charlotty. Był wielkim wynalazcą i twórcą nowych odmian ceramiki. Garncarstwo zawdzięcza mu takie tworzywa, jak: fajans delikatny, kamionka bazaltowa czy jaspisowa. Różnorodność ceramiki była wynikiem eksperymentów prowadzonych w latach 1768‒1777 roku przez samego Josiaha Wedgwooda, wykwalifikowanego garncarza i wybitnego przedsiębiorcę.

Kamionka i fajans delikatny służyły do wyrobu zastaw stołowych oraz przedmiotów dekoracyjnych, waz czy popiersi, które w stylistyce nawiązywały do antyku, zgodnie z gustem czasów klasycyzmu.

W swojej „Księdze eksperymentów” Wedgwood zapisał: „Nasz czarny czerep: 80 części przesianej, miałkiej glinki (Hydes), 80 części Carr [red. – zawiesina tlenku żelaza] (Ohre) rozdrobnionego i wypalonego, 9 części manganu”. Wszystkie te składniki masy ceramicznej po ukształtowaniu zeń naczyń, przesuszeniu i wypaleniu dawały gotowy produkt w postaci kamionki przypominającej skałę bazaltową. Po roku 1773 czarne kamionki stały się powszechne.

Najpopularniejsze były „bazaltowe” serwisy do herbaty, ale i te przeznaczone do kawy znajdowały nabywców. Niewielka filiżanka do kawy, litron z kamionki bazaltowej, zdobiona jedynie srebrną bordiurą w stylu etruskim, znajduje się w zbiorach Muzeum Narodowego w Lublinie. Jej surowa, prosta i geometryczna forma trafiała w gust wyrafinowanego odbiorcy. O tego rodzaju własnych wyrobach z bazaltowej kamionki Wedgwood pisał: „Czarny jest pewny i będzie trwał zawsze”. Tego rodzaju minimalistyczna stylistyka jest modna obecnie, a czarna ceramika, zarówno dekoracyjna, jak i użytkowa, nie traci na popularności.

Magdalena Norkowska