2 złote marki=10/21 dolara

2 złote marki, Szczecinek, 1923 r.

Późną jesienią 1923 r., gdy hiperinflacja zaczęła paraliżować wymianę handlową w Niemczech, a podstawowym środkiem płatniczym stały się kruszce oraz dewizy, władze postanowiły dopuścić do obiegu tzw. środki płatnicze o stabilnej wartości. Nowy rodzaj pieniądza w odróżnieniu od marek papierowych nie mógł być podatny na czynniki inflacyjne, a jego produkcja nie mogła wzmagać inflacji. Nowy pieniądz musiał również cieszyć się zaufaniem ludności. Wyjściem okazały się bony opiewające na złote marki lub fenigi, posiadające również odpowiedni nominał dolarowy według przelicznika 1 dolar = 4.20 złotej marki. W obiegu znalazły się bony wartości 4.20, 2.10 i 1.05 złotej marki oraz 20, 10, i 5 złotych fenigów. Pozwolenie na druk takich pieniędzy uzależniono od wniesienia zabezpieczenia wartości emisji w złocie lub dewizach. Zezwoleń na druk pieniędzy o stabilnej wartości udzielano tak organom administracji lokalnej jak również posiadającym odpowiednie zasoby dewiz zakładom przemysłowym. W Szczecinku bony nominowane w złotych markach wydał Miejski Zakład Oświetleniowy i Wodociągowy. Bony drukowano na zwykłym papierze. Znaki wodne posiadał jedynie najwyższy nominał wartości 10 złotych marek. Druk wykonało wydawnictwo Norddeutsche Presse, wydawca lokalnej gazety. Jak to zresztą zaznaczono na samym bonie, mógł on służyć jedynie jako środek płatniczy za dostawę gazu, prądu lub wody w ramach rozliczeń z emitentem. Nie mógł być on wprowadzony do obiegu ogólnego, a więc zwalniać od zobowiązań w relacjach miedzy poszczególnymi obywatelami. Aby zabezpieczyć się przed nadużyciami ze strony posiadaczy bonów, wydawca zamieścił klauzulę zastrzegającą niewystawianie zamienników za utracone bony. Niestety, hiperinflacja skutecznie nadszarpnęła zaufanie ludzi do pieniądza papierowego. W źródłach pojawiają się informacje o odmowie przyjmowania nawet bonów o stabilnej wartości wydawanych przez pomorskie magistraty.

Mieszko Pawłowski