![S/T/183/ML Pas kontuszowy 4-stronny
Ornament:
głowy - dwa motywy ukwieconych rozet wpisanych w owalne medaliony
środek - poprzeczne pólka w układzie a,b,a,c
a - z motywem rombów z rozetami
b i c - z dwoma odmiennymi motywami zgeometryzowanej wici kwiatowej
obrzeżenia - z motywem gałązek kwiatowych
obwódki pionowe w przeplatające się wężyki, poziome w kółeczka
Kolor:
pr. - tło złote, ornement - kwiaty w głowach i pólkach b, c, na przemian łososiowe i jasnoniebieskie, listki zielone, gałązki i kontury czarne, romby w pólkach a w połowie niebieskie, w połowie białe
l. - tło czarne, pólka a w połowie czerwone, w połowie zielone,
Frędzla doszyta, pleciona, złota
W narożnikach sygnatura wytkana w prostokącie:](/brepo/panel_repo/2022/04/15/7gnedt/contain-360-1000-max-s-t-183-ml-001.jpg)
Pas kontuszowy
1781 — 1806
Muzeum Narodowe w Lublinie
Jest częścią kolekcji: Tkaniny, hafty, ubiory i akcesoria stroju XVI–XIX wiek
W Grodnie w 1760 roku z upoważnienia króla Stanisława Augusta Poniatowskiego zostały założone manufaktury. Podskarbi nadworny litewski Antoni Tyzenhauz zarządzał nowo powstałym kompleksem fabryk, które mogły być uruchomione i finansowane dzięki dochodom uzyskanym z dóbr królewskich.
W roku 1769 do nadzorowania prac w persjarni, czyli wytwórni pasów kontuszowych powstałej w ramach zespołu królewskich manufaktur w Grodnie, sprowadzono francuskiego tkacza Wincentego Du Piney. W najlepszym okresie swej działalności zakład zatrudniał około dwustu osób. Sprowadzeni z Zachodu tkacze i rysownicy mieli nadać pasom polskim modny charakter. Zgodnie z zaleceniami królewskimi zadaniem manufaktury było kształtowanie gustu i smaku poprzez wprowadzanie zachodnich, eleganckich wzorów nawiązujących do jedwabnych tkanin francuskich czy też motywów pasmanterii, którymi w XVIII wieku obszywano francuskie stroje męskie – habit i frak. Pasy miały ozdobne zakończenia (tak zwane głowy) o asymetrycznej kompozycji i delikatnej wyrafinowanej kolorystyce oraz wytwornej formie motywów roślinnych. Pasy z Grodna nie były sygnowane, dlatego jedynie cechy stylistyczne pozwalają łączyć z tą manufakturą konkretne zabytki. Rysownicy zatrudnieni przy ich projektowaniu dbali o oryginalność i świeżość rozwiązań dekoracyjnych przy tradycyjnym układzie ornamentów tego elementu polskiego stroju kontuszowego. Tkaniny z Grodna nie cieszyły się jednak dużym popytem. Pojawiały się opinie, że są to wyroby bez gustu i szpetne. Niewielki zbyt i nierentowność przedsięwzięcia spowodowały upadek manufaktur królewskich na początku lat 80. XVIII wieku.
Magdalena Norkowska
Autor / wytwórca
Wymiary
cały obiekt: wysokość: 28 cm, szerokość: 196 cm
Rodzaj obiektu
pas kontuszowy, element ubioru
Technika
tkanie
Tworzywo / materiał
jedwab
Pochodzenie / sposób pozyskania
zakup
Czas powstania / datowanie
Miejsce powstania / znalezienia
Właściciel
Muzeum Narodowe w Lublinie
Numer identyfikacyjny
Lokalizacja / status
1781 — 1806
Muzeum Narodowe w Lublinie
1767 — 1780
Muzeum Narodowe w Lublinie
1789 — 1793
Muzeum Narodowe w Lublinie
odkryj ten TEMAT
Muzeum Narodowe w Szczecinie
odkryj tę ŚCIEŻKĘ
Ścieżka edukacyjna