![S.3616MŁ bryła krzemienia o nietypowej formie walca rozszerzającego się ku górze](/brepo/panel_repo/2024/03/13/zcsgrw/contain-360-1000-max-s3616ml-2.webp)
Kamień - przycisk
Kamień- przycisk
Muzeum – Zamek w Łańcucie
Jest częścią kolekcji: Broń, instrumenty, varia
Przycisk do papieru – gadżet jakże genialny w swej prostocie. Pomaga w porządkowaniu pojedynczych kartek papieru i zapobiega ich rozsypywaniu się. Mógł być wykonany z dowolnego materiału, od drewna przez szkło czy metal aż do kamienia. Warunek był jeden: musiał skutecznie unieruchomić niesforne kartki i jednocześnie nie pozostawić na nich żadnego śladu. Często był pamiątką przywożoną z podróży lub wiązał się ze wspomnieniem osoby lub ważnego wydarzenia. Czy można powiedzieć, że przycisk do papieru to bibelot? Tak, to bardzo użyteczny drobiazg o zupełnie dowolnym kształcie poza funkcją użytkową dekorujący pomieszczenie. Wytwórców przycisków ograniczała jedynie ich wyobraźnia. Przycisk mógł przybierać formę kunsztownie wyrzeźbionej postaci ludzkiej lub zwierzęcej, szklanej kuli, odlewu w metali ale równie dobrze mógł to być zwykły kamień.
Z kamienia został wykonany przycisk, który prezentujemy w naszym Muzeum. Pochodzi z kolekcji rodziny Potockich przejętej w 1944 roku. Ma formę nieregularnej, częściowo oszlifowanej bryły wapienia. Dla ułatwienia użytkowania został dodany mosiężny uchwyt. Na powierzchni kamienia widnieją wygrawerowane dwa napisy: Tęczyńscy, Tęczyn i data 1869 – zatem nasz przycisk jest pamiątką związaną z Tęczyńskimi i Tenczynem. Tylko co wspólnego z Tęczyńskimi, Tenczynem i rokiem 1869 mają Potoccy?
Do rodu Tęczyńskich przez ponad trzysta lat należał Zamek Tenczyn wzniesiony na najwyższym (411 m n.p.m.) wzniesieniu Garbu Tenczyńskiego w południowej części Jury Krakowsko – Częstochowskiej. Budowę rozpoczął w 1350 r. Jędrzej, wojewoda krakowski i sandomierski. Ok. 1570 r. zamek został przebudowany przez kasztelana wojnickiego i podkomorzego wielkiego koronnego Jana Tęczyńskiego i przekształcony w rezydencję magnacką. W 1638 roku umiera ostatni potomek rodu w linii męskiej, Jan Tęczyński, wojewoda krakowski a cały majątek dziedziczy po nim córka, Izabela, zona Łukasza Opalińskiego. W 1656 roku zamek zostaje spalony przez Szwedów, którzy spodziewali znaleźć się tam rzekomo ukryty skarb. Na początku XVIII w. Tenczyn przechodzi w ręce Sieniawskich a następnie Czartoryskich. Od 1768 roku, po pożarze spowodowanym uderzeniem pioruna, zamek popada w ruinę. W 1816 roku właścicielami zostają Potoccy i są nimi aż do wybuchu II wojny światowej. Zamek znajduje się na Szlaku Dawnego Górnictwa Węglowego. Na północno – wschodnim zboczu Góry Zamkowej znajdowała się kopalnia założona przez barona Rosenberga - Lipskiego. W latach 1864 – 1869
w sąsiedztwie zamku powstał szyb „Bolesław” i sztolnia „Franciszek”. Do dziś zachowały się ślady po szybach wydobywczych i wentylacyjnych.
Anna Szczęsny
Autor / wytwórca
Rodzaj obiektu
pamiątki
Technika
rzeźbiarskie
Tworzywo / materiał
wapień
Czas powstania / datowanie
Właściciel
Muzeum - Zamek w Łańcucie
Numer identyfikacyjny
Lokalizacja / status
nieznany
Muzeum – Zamek w Łańcucie
XIX wiek
Muzeum – Zamek w Łańcucie
nieznany
XIX wiek
Muzeum – Zamek w Łańcucie
odkryj ten TEMAT
Muzeum Narodowe w Lublinie
odkryj tę ŚCIEŻKĘ
Ścieżka edukacyjna
0/500
Używamy plików cookie, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Plikami cookie możesz zarządzać, zmieniając ustawienia swojej przeglądarki internetowej. Więcej informacji w Polityce prywatności.
Używamy plików cookie, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Plikami cookie możesz zarządzać, zmieniając ustawienia swojej przeglądarki internetowej. Więcej informacji w Polityce prywatności.
Zarządzaj plikami cookies:
Ten rodzaj plików cookies jest niezbędny do funkcjonowania serwisu. Możesz zmienić ustawienia swojej przeglądarki tak, aby je zablokować, jednak strona nie będzie wtedy działała prawidłowo.
WYMAGANE
Służą do pomiaru zaangażowania użytkowników i generowania statystyk na temat serwisu w celu lepszego zrozumienia, jak jest używany. Jeśli zablokujesz ten rodzaj cookies nie będziemy mogli zbierać informacji o korzystaniu z serwisu i nie będziemy w stanie monitorować jego wydajności.