Postać mężczyzny

Aby stać się prawdziwym mężczyzną, każdy dogoński chłopiec musi przejść inicjację, w trakcie której zostaje obrzezany. Jest to symboliczne przejście z dzieciństwa w dorosłość.

U Dogonów ten rytuał jest konsekwencją czasów mitycznych, w których wszyscy ludzie rodzili się w parach, bowiem tylko bliźniacze narodziny gwarantowały doskonałość pojawiających się na świecie jednostek. Każdy ma w sobie pierwiastek płci przeciwnej: u chłopców jest to napletek, a u dziewcząt – łechtaczka. Aby chłopiec stał się pełnowartościowym mężczyzną musi pozbyć się swojego żeńskiego elementu.

Inicjacja jest też czynnikiem integrującym grupę. Pomiędzy chłopcami, którzy wspólnie przechodzą obrzezanie rodzą się bardzo silne więzi, podobne do braterstwa. Tworzą oni własną grupę wieku (tumo), z którą są związani aż do śmierci. Przechodząc podczas inicjacji do etapu dorosłości, młodzi mężczyźni uzyskują pewne prawa, ale też i obowiązki, w które wtajemniczają ich przedstawiciele grupy przyjmującej, czyli dorośli. Obrzędy otoczone są aurą tajemnicy, mają charakter sakralny.

Dogonowie mają wiele zwrotów na określenie obrzezania chłopców: araanonmu (picie papki), owugoongu (oddalenie od wioski), ponu kunu (założenie spodni), kegenrenkunu (założenie plastra). Obrzezanie organizowane jest co trzy-cztery lata, poddawani są temu zabiegowi chłopcy w wieku 6–15 lat. Okres inicjacji to także czas próby dla młodzieńców. Muszą się podporządkować starszym, zachowywać z powagą i powściągliwością. Każde nieposłuszeństwo wobec dogońskich mędrców dzielących się z młodzieżą swoją wiedzą jest surowo karane.

Ewa Prądzyńska