Wniebowstąpienie

Wniebowstąpienie Pańskie, a w tradycji ruskiej „Wozniesienije Gospodnie”, jest jednym z najważniejszych świąt roku liturgicznego, ściśle wiąże się ze Zmartwychwstaniem i należy do świąt ruchomych. Przez większość kościołów chrześcijańskich obchodzone jest we czwartek – czterdzieści dni po Wielkiej Nocy (w kościele rzymsko-katolickim przeniesione na VII niedzielę po Zmartwychwstaniu). Na Rusi, wraz z ukształtowaniem wielostrefowej przegrody ołtarzowej zwanej ikonostasem, ikona obrazująca święto Wniebowstąpienia została umieszczona w rzędzie świątecznym dwunastu Wielkich Świąt roku liturgicznego. Wniebowstąpienie Chrystusa potwierdziły księgi Nowego Testamentu, Ewangelie Marka (Mk 16, 19) i Łukasza (Łk 24, 50-51) oraz w Dzieje Apostolskie (Dz 1, 9-11). Chrystus, pozostawiając na ziemi ustanowiony przez siebie Kościół Święty, udał się na Górę Oliwną, pobłogosławił towarzyszących mu Apostołów i wzniósł się do Nieba. Reguły obrazowania Wniebowstąpienia ukształtowały się około V w., gdy święto zostało wyodrębnione z okresu Pięćdziesiątnicy obejmującego czas od Zmartwychwstania do Zesłania Ducha Świętego. Na dwustrefowych ikonach Wniebowstąpienia w górnej części ukazany jest błogosławiący oburącz Chrystus, zazwyczaj zasiadający na tęczy, na tle podtrzymywanej przez dwóch aniołów aureoli zwanej mandorlą. W dolnej strefie przedstawienia ukazany jest Kościół ziemski, którego Matką jest Bogurodzica, a fundamentem Apostołowie. Liczba dwunastu Apostołów, tak jak dwanaście pokoleń Izraela, oznacza pełnię i doskonałość Kościoła modlącego się wspólnie z Bogurodzicą do Boga Trójjedynego. Dlatego na ikonach Wniebowstąpienia Pańskiego pojawia się także św. Paweł nawrócony wprawdzie po Wniebowstąpieniu, ale biorący czynny udział w budowaniu wspólnoty Kościoła. Na prezentowanej ikonie, podobnie jak na innych późnych przedstawieniach, kompozycja Wniebowstąpienia Pańskiego została uproszona.
Teresa Bagińska-Żurawska https://orcid.org/0000-0002-9243-3967