Spódnica

Bawełniana spódnica jest elementem stroju kobiecego. Jest to prostokątna tkanina, którą kobieta dogońska opasuje biodra, a niekiedy, podczas wykonywania ciężkich prac dodatkowo związuje w pasie skórzanym plecionym paskiem.

Produkcja tkanin w rejonie zamieszkiwanym przez Dogonów ma długą i bogatą tradycję. Najstarsze znaleziska archeologiczne związane z przędzeniem nici (gliniane przęśliki) pochodzą ze stanowisk Djenne-Djeno i Dia oraz z jaskiń będących miejscami pochówków Tellemów i datowane są na lata 800–1100. Według mitologii Dogonów umiejętność wytwarzania nici i tkania zawdzięczają Nommo – jednemu z ich pierwszych mitycznych przodków.

U Dogonów obróbką bawełny, jej czyszczeniem oraz przygotowaniem przędzy, zajmują się kobiety, jednak samo tkanie to już zajęcie mężczyzn. Dogonowie używają poziomego warsztatu 2-nicielnicowego, na którym uzyskują długie, wąskie pasy tkaniny. Spódnica najczęściej składa się z 6–8 pasów tkaniny.

Po zszyciu i uzyskaniu właściwego kształtu spódnicy następuje jej barwienie. Używa się do tego indygo (Indigofera tinctoria), które barwi tkaniny na ciemnogranatowy kolor. Barwienie to domena kobiet należących do kasty dyam, czyli żon i córek skórników. Przed zanurzeniem tkaniny do roztworu z indygo, kobiety zszywają jej fragmenty lub zawiązują ciasne supełki (tzw. technika rezerważu). Zabezpieczone w ten sposób fragmenty zachowują biały kolor i tworzą piękne drobne wzory na niebieskim tle. Charakterystyczne dla Dogonów są także haftowane wzory na spódnicach, trudno je bowiem spotkać u innych sąsiednich ludów. Nie udało się dotąd ustalić, kiedy i skąd haft pojawił się w kraju Dogonów. Wykonywanie go jest dość kosztowne i Dogonki ograniczają go tylko do spódnic odświętnych.

Ewa Prądzyńska