Guz rozetowy

W ornamentyce późnego średniowiecza motyw rozety był popularny nie tylko w architekturze. Ta roślinno-kwiatowa dekoracja stosowana była także w ozdobach stroju i biżuterii. Rozetowe guziki wykonane z metali szlachetnych zdobiły ubiory zamożnych mieszczan i patrycjuszy, o czym świadczą źródła ikonograficzne i znaleziska archeologiczne. Wyjątkowy zestaw ozdobnych guzów srebrnych znaleziono na szczecińskim Podzamczu, w skarbie ozdób i monet ukrytym w metalowym naczyniu pod posadzką jednej z kamienic mieszczańskich przy Targu Rybnym. Guzy jako zapięcia strojów stały się popularne w XIV wieku, co miało związek z rozpowszechnieniem się mody na ubrania ciasno przylegające do ciała, przede wszystkim wąskie rękawy. Zamożni mieszczanie i patrycjusze szczecińscy wzorowali się na modzie innych miast Hanzy, zwłaszcza Lubeki oraz Stralsundu, z którymi Szczecin był połączony silnymi związkami handlowymi. Ozdoby stroju były oznaką bogactwa i wyrafinowanego gustu użytkownika, a także wyznacznikiem jego pozycji w hierarchicznym społeczeństwie późnośredniowiecznym. Z drugiej strony kunszt wykonania dobrze świadczy o dużych umiejętnościach rzemieślniczych i artystycznych złotników posługujących się wyrafinowanymi metodami zdobnictwa, do których zalicza się filigran i granulację.

Małgorzata Peszko