Bransoleta żmijowata

Bransolety z brązu lub ze srebra, z charakterystycznymi zakończenia w kształcie główek żmii, określane są mianem „żmijowatych”. Są to ozdoby typowe dla stroju ludności kultury wielbarskiej ze starszego okresu wpływów rzymskich w I stuleciu. Kultura ta swoją nazwę zawdzięcza znaleziskom w Wielbarku Wielbark pod Malborkiem. W okresie pomiędzy między I a IV wiekiem ludność wielbarska zasiedlała większość Pomorza. Bransoleta żmijowata wchodziła w skład wyposażenia jednego z grobów szkieletowych odkrytych na rozległym cmentarzysku w Lubowidzu. Przy szkielecie pochowanej kobiety znaleziono w sumie dwie bransolety żmijowate, trzy różne zapinki z brązu do spinania odzieży, kolię złożoną z 65 paciorków bursztynowych i szklanych spiętą esowatą klamerką z brązu oraz dwa przęśliki gliniane. Cmentarzysko w Lubowidzu odkryto w 1898 roku. Pierwsze badania wykopaliskowe w latach 1938–1939 roku przeprowadził Helmut Agde z ramienia Pommersches Landesmuseum w Szczecinie. Miały one związek z postępującym niszczeniem cmentarzyska położonego na terenie żwirowni. Wcześniej przypadkowe znaleziska pojedynczych przedmiotów systematycznie inwentaryzował Eduard Stielow, dyrektor Powiatowego Urzędu Opieki Społecznej w Lęborku, który w latach trzydziestych XX wieku był także powiatowym opiekunem zabytków. Materiały odkrywane na cmentarzysku w Lubowidzu latach 1898, 1926 1932, 1934 i 1938 przekazano do Muzeum w Szczecinie oraz do Westpreussisches Provinzial-Museum w Gdańsku. Część z nich opublikowano w lokalnie wydawanym periodyku „Heimatkalender für den Kreis Lauenburg in Pommern”. W 1938 roku ukazało się pierwsze zbiorcze opracowanie znalezisk z cmentarzyska w Lubowidzu, jako praca semestralna H.J. Freyrata napisana pod kierunkiem H. Agdego. Pełna monografia cmentarzyska autorstwa Ryszarda Wołągiewicza, archeologa z Muzeum Narodowego w Szczecinie, została wydana drukiem w 1995 roku.

Bartłomiej Rogalski