Lalka teatralna Kalhaldi (muzułmański uczony)

Lalka teatralna (marionnette) typu maani, z rękoma ruchomymi w ramionach oraz łokciach, animowana od dołu przez lalkarza przy pomocy sznurków, tańczy na tzw. mobilnej scenie. Jest elementem tradycji teatralnej Sogo bò występującej w regionie Ségou, w południowo centralnej części Republiki Mali.

W teatrze Sogo bò nie ma dialogów, lalki odgrywają swoje role bez słów. Osobowość postaci jest wyrażana poprzez ruch. Lalkarze-animatorzy mają bardzo trudne zadanie, muszą bowiem tak umiejętnie poprowadzić lalkę, żeby publiczność jednoznacznie i prawidłowo zidentyfikowała postać. Bywa, że pomocne są towarzyszące występowi lalki pieśni i muzyka. Każda lalka ma przypisaną najczęściej tylko jedną rolę. Omawiany tu Kalhaldi jest wyjątkiem, gdyż w swojej scenicznej karierze ma wiele różnych kreacji. Często występuje jako muzułmański uczony, marabut. Z powodzeniem też odgrywa rolę księcia Ségou – królestwa Bamanów, którego rozkwit przypadał na XVIII wiek. Przez członków Kamalen Ton jest też wykorzystywany dla przedstawienia Ton Fa, czyli opiekuna stowarzyszenia. Animowany jest też jako Amadou Hampaté Bâ (1901–1991) – postać autentyczna i bardzo ważna dla kultury Mali. Amadou Hampâté Bâ był malijskim pisarzem i etnologiem. Badał i gromadził tradycję ustną. Jest autorem często cytowanego powiedzenia, że gdy w Afryce umiera starszy człowiek, to tak jakby spłonęła cała biblioteka. Pracował przy ujednoliceniu systemu transkrypcji języków afrykańskich. W 1960 roku, po uzyskaniu niepodległości przez Mali, utworzył w Bamako l’Institut des Sciences Humaines (Instytut Nauk Humanistycznych).

Dar Oleńki Darkowskiej-Nidzgorskiej i Denisa Nidzgorskiego-Gordiera.

Ewa Prądzyńska