Czepek

Zwyczaj zakrywania głowy przez kobiety, obowiązkowo przez mężatki, ma w Europie wielowiekową tradycję. Dawne miano „białogłowa” wywodziło się bezpośrednio z powszechnego noszeniem przez kobiety chusty z białego płótna lnianego wiązanej na różne sposoby.

Innym, nie mniej popularnym nakryciem głowy był czepek noszony przez kobiety ze wszystkich warstw społecznych. Na co dzień nosiły chustki, tańsze i o wiele wygodniejsze w codziennej pracy. W kulturze ludowej czepek był atrybutem kobiety zamężnej, którego przywilej noszenia otrzymywała w dniu ślubu. Ten moment był kulminacyjnym punktem uroczystości weselnej. Rozplatanie włosów panny młodej, połączone z symbolicznym lub rzeczywistym ich obcięciem, a następnie nakładanie na głowę panny młodej czepca lub chusty czepcowej, to zwyczaj o wielowiekowej tradycji. W tym momencie następowało włączenie kobiety do grona mężatek oraz społeczne przyzwolenie na małżeński związek i jego konsumpcję. Tylko w nielicznych regionach panny, a nawet dziewczynki nosiły czepki. Należał do nich region pyrzycki. Czepki, jak i wstążki przy nich, były w kolorze niebieskim, u dziewczynek wstążki z tyłu czepka często były kolorowe. Młode jeszcze mężatki mogły nosić niebieskie czepki, natomiast czarne były właściwe dla kobiet zamężnych.

Prezentowany czepek należał do mężatki i stanowił typowy element jej stroju. Główka jest płytka, odsłaniająca włosy i czoło, wyraźnie zaokrąglona przy uszach, denko jest małe, kwadratowe. Wykonany został z trzech warstw: ciemnej tkaniny płóciennej, środkowej warstwy z cienko wyprawionej skórki i lnianego, białego płótna. Zewnętrzna strona w całości została pokryta wstążką z jedwabnej tafty, a wstążki atłasowej użyto jako wiązania pod brodą i wykonania dużej kokardy z tyłu.

Iwona Karwowska