5 złotych - wzór
1924
Muzeum Narodowe w Lublinie
Jest częścią kolekcji: Pieniądz papierowy okresu II Rzeczpospolitej
Zakończenie pierwszego dziesięciolecia istnienia odrodzonego w 1918 roku państwa polskiego przyniosło radykalne pogorszenie sytuacji gospodarczej. Wiązało się to z ogólnoświatowym kryzysem zapoczątkowanym 29 października 1929 roku na giełdzie nowojorskiej. Wśród państw najbardziej dotkniętych skutkami kryzysu znalazła się Polska. Wiązało się to z utrzymywaniem przez polski rząd wymienialności waluty na złoto oraz niechęcią wobec propozycji dewaluacji złotego. Fakt ten w znacznym stopniu utrudniał prowadzenie aktywnej polityki przeciwdziałania skutkom kryzysu i przez długi czas opóźniał pobudzenie gospodarcze. W efekcie przełamywanie kryzysu w przemyśle zaczęło być widoczne w 1933 roku, o wyjściu z recesji można mówić dopiero w roku 1935. Mimo to jeszcze w 1936 roku wartość produkcji polskiej gospodarki osiągnęła zaledwie 72% stanu z roku 1929.
Mimo niechęci rządu do ratowania polskiej gospodarki poprzez zwiększony druk pieniędzy w obiegu stale pojawiały się nowe emisje banknotów. Jednym z nich był banknot stuzłotowy z charakterystycznym wizerunkiem dębu na rewersie. Po raz pierwszy decyzję o emisji tego nominału podjęto 2 czerwca 1931 roku. Niecałe dwa miesiące po wprowadzeniu go do obiegu, co nastąpiło 15 września 1934 roku, zadecydowano o drugiej emisji, która do rąk mieszkańców Polski trafiała od 1 października 1937 roku. Banknoty obu emisji pozostawały w obiegu do 31 stycznia 1940 roku, a zatem także w pierwszych miesiącach okupacji niemieckiej. Po tej dacie część banknotów stuzłotowych – po naniesieniu odpowiedniego nadruku – władze Generalnego Gubernatorstwa utrzymały w obiegu do 20 maja 1940 roku. Autorem projektu banknotu był Józef Mehoffer, wybitny malarz i grafik okresu Młodej Polski. Płyty wykorzystane do druku wykonali Włodzimierz Vacek (awers) i profesor Eugène Gaspé vel Gasperini, francuski grawer pochodzący z włoskiej Parmy (rewers).
Specyficzną cechą banknotów stuzłotowych były znaki wodne. Oprócz umieszczonego na marginesie głównego motywu w postaci wizerunku królowej Jadwigi oraz określenia nominału niektóre banknoty posiadały znaki w kształcie kolejno ułożonych znaków +x+, banknoty drugiej emisji zaś także w postaci niewielkich pionowych kresek. Prezentowany egzemplarz należy do późniejszej emisji i nie posiada dodatkowych znaków wodnych.
Leszek Poniewozik
Autor / wytwórca
Rodzaj obiektu
pieniądz papierowy
Technika
druk
Tworzywo / materiał
papier
Czas powstania / datowanie
Miejsce powstania / znalezienia
Numer identyfikacyjny
Lokalizacja / status
Państwowe Zakłady Graficzne Ministerstwa Skarbu w Warszawie
1924
Muzeum Narodowe w Lublinie
Banque de France. Clermont-Ferrand
1919
Muzeum Narodowe w Lublinie
Gaspe, Eugene
1929
Muzeum Narodowe w Lublinie
odkryj ten TEMAT
Muzeum Okręgowe w Toruniu
odkryj tę ŚCIEŻKĘ
Ścieżka edukacyjna
0/500
Używamy plików cookie, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Plikami cookie możesz zarządzać, zmieniając ustawienia swojej przeglądarki internetowej. Więcej informacji w Polityce prywatności.
Używamy plików cookie, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Plikami cookie możesz zarządzać, zmieniając ustawienia swojej przeglądarki internetowej. Więcej informacji w Polityce prywatności.
Zarządzaj plikami cookies:
Ten rodzaj plików cookies jest niezbędny do funkcjonowania serwisu. Możesz zmienić ustawienia swojej przeglądarki tak, aby je zablokować, jednak strona nie będzie wtedy działała prawidłowo.
WYMAGANE
Służą do pomiaru zaangażowania użytkowników i generowania statystyk na temat serwisu w celu lepszego zrozumienia, jak jest używany. Jeśli zablokujesz ten rodzaj cookies nie będziemy mogli zbierać informacji o korzystaniu z serwisu i nie będziemy w stanie monitorować jego wydajności.