Krajobraz znad Dziwny w okolicach Kamienia Pomorskiego

Urodzonemu we wsi Karwin w powiecie białogardzkim Hansowi Hartigowi (1873–1936) pierwszych lekcji rysunku udzielał Theodor Kugelmann (1838–1909), malarz i nauczyciel w szczecińskim Gimnazjum Mariackim. Od 1894 r. Hartig kontynuował naukę jako wolny słuchacz w klasie pejzażu Paula Vorganga w Królewskiej Akademii Sztuk Pięknych w Berlinie (Königliche Akademie der Künste zu Berlin, obecnie Akademie der Künste). Po odbyciu służby w 2. Pułku Grenadierów im. Fryderyka Wilhelma IV w Szczecinie powrócił na uczelnię, a w 1900 roku trafił do klasy mistrzowskiej Eugena Brachta (1842–1921), uznawanego w berlińskim środowisku za prekursora pleneryzmu.

W Dreźnie, dokąd Hartig przeniósł się w 1902 r. w ślad za Brachtem, modernistyczne poszukiwania berlińczyków skonfrontowane zostały z nowatorskim, odwołującym się do francuskiego impresjonizmu podejściem Gotthardta Kuehla (1850–1915). Zaowocowało to srebrnym medalem za całokształt osiągnięć studenckich przyznanym Hartigowi w 1902 r. podczas dorocznej wystawy Królewsko-Saskiej Akademii Sztuk Pięknych (Königlich Sächsische Kunstgewerbeschule). Prasa chwaliła go za niezwykłą siłę wyrazu i wartość dekoracyjną dzieł.

W kolejnym roku wystawił tamże wielkoformatowy Krajobraz znad Dziwny w okolicach Kamienia Pomorskiego. Praca pochodząca z wczesnego, studenckiego okresu artystycznej aktywności Hartiga, choć przedstawia krajobraz pomorski, powstała w Dreźnie. Obraz ilustruje typową dla niemieckiego malarstwa przełomu wieków próbę poszukiwania własnej drogi między tradycją akademii a coraz powszechniej akceptowanym w Niemczech impresjonizmem, rozumianym jako najbardziej konsekwentna forma naturalizmu w sztuce – absolutna wierność naturze.

Po zakończeniu edukacji w 1906 r. malarz powrócił do Berlina, w którym osiadł na stałe. Specjalizował się w widokach pomorskich miast, miasteczek i wsi.

Dariusz Kacprzak