Krucyfiks

Krucyfiks

Krucyfiks z drewna mahoniowego otrzymał niezwykle złożoną i rozbudowaną formę. Z przodu umieszczona została, wykonana z brązu, postać ukrzyżowanego Chrystusa. Ponad nim, w drewnie z którego wykonany jest krzyż, wyłania się półplastyczna figura Boga Ojca, ukazanego w pozycji siedzącej. Zwraca się on spojrzeniem w stronę swojego Syna. W lewej ręce trzyma kulę reprezentującą glob ziemski, a u Jego stóp widnieje gołębica Ducha Świętego, o rozpostartych skrzydłach. Pod postacią Chrystusa, wykonany został podobnie jak przedstawienie Boga Ojca – relief ukazujący stojącą pod Ukrzyżowanym postać Matki Boskiej Bolesnej. W jej klatkę piersiową wbija się miecz, oddając słowa opisane w Ewangelii: „A Twoją duszę miecz przeniknie, aby na jaw wyszły zamysły serc wielu" (Łk 2, 34a. 35). Krucyfiks ma profil prostokąta o głębokości 3,5 cm. Taką głębokość tłumaczy fakt, że w wydrążonej strukturze krucyfiksu, która otwiera się od jego tylnej strony, umieszczone zostały relikwie Świętych. Są one włożone do części centralnej, tj. głównej belki krzyża, osłoniętej z wierzchu ruchomym, drewnianym wieczkiem, dekorowanym reliefem o motywach symboli Męki Pańskiej. Od dołu są to: ręka (symbol umywania rąk przez Piłata), szata, kości, drabina, krzyż, pałka trzciny, włócznia, hizop z gąbką, gwoździe, veraikon, kogut, titulus (INRI). Relikwie Świętych stanowią integralną część haftu ze złotego bajorka, na tkaninie z czerwonej wstęgi. Pomiędzy fragmentami haftu znalazły się dwa białe kamyczki (zapewne białe szafiry), a także niewielkie, tkane siateczki z relikwiami (fragmenty kości) reprezentowanych Świętych, które opatrzone zostały niewielkimi wstążkami z podpisami: S. Basili, S. Antoni, S. Urban, S. Cirenai. Krzyż zawieszony jest na kółeczku metalowym, które jest zamocowane do plakietki z kości słoniowej. Podobne krucyfiksy, które w korpusie skrywają Relikwie Świętych, były popularnym przedmiotem osobistej dewocji w XVIII wieku, na terenie obecnych Niemiec, o czym świadczy znacząca liczba zachowanych tam obiektów o podobnym charakterze. Od egzemplarza w zbiorach wilanowskich odróżnia je materiał, z którego wykonana jest figura Chrystusa. W przeciwieństwie do obiektu wilanowskiego, gdzie jest to odlew z brązu, w większości zbliżonych przykładów sylwetka Ukrzyżowanego, podobnie jak Boga Ojca oraz Matki Bolesnej, wyrzeźbiona jest w drewnie.

Chrystus, Bóg Ojciec, Matka Bolesna, Maryja, Relikwie Świętych, relikwiarz, symbole męki Pańskiej, Ukrzyżowany, relief