Pisanka

Pisanka to atrybut Świąt Wielkanocnych, jajko zaś było symbolem życia, płodności, miłości i siły, a symbolika ornamentów na nim pisanych pełniła ważną rolę magiczną. Na Lubelszczyźnie jajka zdobiono najczęściej techniką batikową, polegającą na pisaniu wzoru roztopionym woskiem za pomocą pisaka wykonanego z blaszki w formie lejka, osadzonego na patyku. Dawniej używano naturalnych barwników roślinnych: łupin cebuli, soku z buraków, kory dębu, olchy lub jabłoni, nasion widłaka czy pędów młodego żyta, kory, liści i skórki owoców orzecha włoskiego, pąków lub owoców czarnego bzu oraz kwiatów maku.

Według rodzaju ornamentów pisanki lubelskie można podzielić na dwie zasadnicze grupy: północną, w której przeważa wzór jednobarwny o prostych liniach, i południową, o wielobarwnych i licznych zdobieniach wolutowych (patrz: E/1137/ML, E/1329/ML, E/1334/ML, E/1369/ML); w środkowej części Lubelszczyzny wpływy przenikały się i występowały ornamenty wielobarwne o liniach prostych.

Pisanki z okolic Puław charakteryzowały się ornamentem w naturalnym odcieniu skorupki, żółtym i niekiedy niebieskim, na ciemnym tle uzyskanym w wywarze z cebuli –
przeważnie brunatnym, czarnym i fioletowym. Najbardziej popularnymi motywami były liniowe opaski czasem krzyżujące się, drabinki, gałązki i rózgi wielkanocne, wiatraczki zbliżone do kształtu swastyki (patrz: E/1334/ML).

W zbiorach etnograficznych Muzeum Narodowego w Lublinie znajduje się około 2500 pisanek wykonanych przez twórców z Lubelszczyzny. Większość powstała w latach 1950–1980, jednak znacząca część (około 500 sztuk) – niestety nieznanego autorstwa, pochodzi z początku XX wieku. Ta pisanka należy do najstarszych.