Przęślica ozdobna

Przęślica jest prostym narzędziem służącym do przędzenia, tj. do skręcania włókien lnu, konopi lub wełny w nić. Składa się z kijka oraz nałożonego na niego okrągłego krężla, na którym mocowano i nawijano wyczesane włókno, czyli kądziel. Przędzenie polega na wyciąganiu z krężla lewą ręką nitek kądzieli i nawijaniu ich na wrzeciono, które prawa ręka wprawiała w ruch. Tą żmudną pracą kobiety zajmowały się przez całą zimę. Dziewczyna, której źle wychodziło przędzenie powszechnie uznawana była za kiepską kandydatkę na żonę. Przęślica, będąca uznawanym przez wieki atrybutem kobiecości, była na Pomorzu prezentem ślubnym bądź narzeczeńskim. W tym przypadku była przedmiotem nieużytkowym, ozdobnie dekorowanym i malowanym.

Prezentowana przęślica jest zaopatrzona w monogram MP wskazujący na inicjały młodej kobiety i datę 1887, jednoznacznie informującą o roku zawarcia przez nią ślubu. Piętrowo umieszczone dekoracje w postaci krzyżyków greckich (równoramiennych), gwiazdek, tulipanów, ptaszków i żołędzi symbolizują to, co istotne dla młodej kobiety zakładającej dom: pomyślność, bogactwo i płodność. Kształt przęślicy przywodzi ponadto na myśl tzw. drzewo życia, motyw bardzo częsty w zdobnictwie ludowym. Drzewo takie symbolizowało kosmiczną oś, na której wspiera się świat. W tradycji ludowej było synonimem trwania porządku świata. Przęślica była więc darem magicznym, który miał wspomóc ład moralny i trwanie rodziny.

Iwona Karwowska