Bolesław Śmiały

Wacław Szymanowski edukację artystyczną zaczynał w warszawskiej Klasie Rysunkowej Wojciecha Gersona. W 1875 roku zamieszkał nieopodal Paryża, gdzie rozpoczął studia rzeźbiarskie. Kształcił się u neoklasyków, w prywatnej pracowni Cypriana Godebskiego w Neuilly-sur-Seine (1875–1879) oraz w atelier Eugène’a Delaplanche’a w Szkole Sztuk Pięknych (1879–1880). Kontakt z malarzami Józefem Chełmońskim i Henrykiem Piątkowskim przekonał Szymanowskiego do medium, któremu poświęcił dwanaście lat pracy twórczej. W latach 1880–1883 studiował malarstwo w monachijskiej Akademii Sztuk Pięknych, początkowo w „klasie antyku” Gyuli Benczúra, a następnie u Ludwiga von Löfftza – młodego profesora zainteresowanego tematyką wiejską. W 1895 roku przeniósł się znów do Paryża, w którym powrócił też definitywnie do działalności rzeźbiarskiej. Najważniejszym wzorem stała się dla Szymanowskiego twórczość Augusta Rodina i Constantina Meuniera. Tak jak oni rezygnował z frontalnych układów, naruszał tektonikę bryły, utrwalał efemeryczne kształty, jakby wywołane przez ruch powietrza lub przepływ wody. W 1905 toku osiadł w Krakowie, rozpoczynając prace nad największym projektem życia – grupą Pochód na Wawel. W zamyśle rzeźbiarza, wraz z nowymi gmachami, byłaby uzupełnieniem dla średniowiecznych i renesansowych zabytków wzgórza zamkowego. Zespół 52 posągów ustawionych na 35-metrowym przęśle miał przedstawiać postaci rezydujących na Wawelu władców Polski. Pojedyncze statuy korowodu o szkicowym, zmiennym zarysie, reprezentujące różne typy sylwetki ludzkiej i osobowości, pozostają świadectwem nieurzeczywistnionej koncepcji. W zbiorach Muzeum Narodowego w Szczecinie znajduje się brązowy odlew według bozetta figury króla Bolesława Śmiałego. Brązowy model układu figur wszedł do kolekcji Muzeum Narodowego w Krakowie, zaś najpełniejszy szkic gipsowy, uwzględniający kontekst architektoniczny, został zniszczony przez hitlerowców w Muzeum Wielkopolskim w Poznaniu.

Szymon Piotr Kubiak