Samotnia - willa Rautenstrachów z poł. XIX w.

Barwna kompozycja graficzna przedstawia pejzaż architektoniczny z Puław. Karta pochodzi z wydawnictwa litograficznego Album des vues de l’Institut Alexandra du jardin et des environs de Novo Alexandra (Pulawy), opublikowanego w Paryżu w 1858 roku. Księga zawiera dwadzieścia cztery litografie wykonane przez A. T. Cassagne’a. Autorką rysunkowych i akwarelowych pierwowzorów była uzdolniona rysowniczka Barbara z Grotenów Czernof. W latach 50. XIX wieku pracowała jako przełożona i nauczycielka rysunku w Aleksandryjskim Instytucie Wychowania Panien w Puławach. Zakład mieścił się w skonfiskowanym po 1831 roku przez Rosjan majątku Czartoryskich. Artystka wykonała wiele prac ukazujących zakątki dawnej siedziby i widoki okolicznych miejscowości.

Tematem romantycznego przedstawienia jest Willa Samotnia otoczona malowniczą zielenią, pośród której widać nielicznych spacerowiczów. Historia tej oryginalnej budowli mieszkalnej wiąże się z Łucją Rautenstrachową, potomkinią starego litewskiego rodu książęcego Giedroyciów, żoną generała Józefa Rautenstracha.

Łucja była kobietą nieprzeciętną – pisarką (autorką powieści sentymentalnych), tłumaczką, kolekcjonerką i zapaloną podróżniczką. Podczas grand tour po Europie poznała polskich poetów emigrantów: Juliana Ursyna Niemcewicza, Adama Mickiewicza, Cypriana Kamila Norwida, i nawiązała bliskie kontakty z rodziną Czartoryskich. Pozostawiła kilka tomów znakomitych opisów podróży. W 1853 roku porzuciła wielki świat i osiadła w Puławach, które urzekły ją pięknym położeniem i przyrodą oraz obfitością zabytków historycznych. Wybudowana według jej projektu willa nawiązywała do romantycznego gotyku. W ośmiobocznej wieży przez pewien okres mieściła się siedziba loży masońskiej. W wypełnionym pamiątkami i dziełami sztuki domu generałowa prowadziła salon kulturalny dla puławskiej elity intelektualnej. Kilka lat później Łucja, po oddaniu Samotni rodzinie, przeniosła się do Willi Cienistej. Otworzyła jej podwoje dla gości, zwłaszcza młodzieży studenckiej. Łucja Rautenstrach zmarła w Puławach w roku 1886 w wieku osiemdziesięciu ośmiu lat.

Przy Samotni w okresie międzywojennym działała wytwórnia octu. Po wojnie zamieniono ją na lokal komunalny, w efekcie czego popadała w ruinę. Od lat 90. XX wieku opiekę nad nią sprawuje Towarzystwa Przyjaciół Puław.