Szablon farbiarski katagami

W sztuce japońskiej wizerunki ptaków i kwiatów to przedstawienia typu kachōga, chętnie wykorzystywane w rzemiośle, które czerpało inspiracje ze wzorów malarskich. Prezentowana forma katagami przedstawia koguta i kurę w centrum ogrodzenia z bambusa oraz kwitnącej malwy zwanej tachiaoi. Wizerunek koguta – chętnie wykorzystywany w sztuce japońskiej – najczęściej jest ukazywany w naturalnych warunkach, jako dobrotliwy ptak domowy. Koguty otaczano w Japonii wyjątkową czcią. Uważano je za symbol odwagi, pozwalano im biegać po świątyniach, a ich pianie w religii szinto było wezwaniem do modlitwy. Według popularnych wierzeń pianie białego koguta odpędzało złe moce. Katagami (jap. kata – forma, szablon oraz gami – papier) to szablon farbiarski do odbijania wzoru na tkaninie. Pełni rolę matrycy pozwalającej na powielanie wzorów. Formy wykonuje się z wysokiej jakości wielowarstwowego papieru czerpanego katajigami. Rzemieślnik, którego w Japonii nazywano rzeźbiarzem hiroshi, specjalnym narzędziem wycinał w nim wzory. Istnieje kilka technik wycinania szablonów, co pozwala na wykonanie zarówno dużych jak i subtelnych deseni. Katagami wzmacniane są od spodu siateczką z włosów ludzkich lub jedwabnych nici, która podczas procesu farbowania zapobiega przesuwaniu się i deformowaniu wyciętego motywu. Gotowe szablony wykorzystywano do dekorowania kimon. Formę należało odbić wielokrotnie na tkaninie, tak aby zachować ciągłość wzoru. Ilość przyłożeń matrycy zależała od długości tkaniny, w przypadku kimona było to około 12 metrów długości.

Katarzyna Findlik-Gawron