Pisanka

Pisanka to atrybut Świąt Wielkanocnych. Jajko zaś było symbolem życia, płodności, miłości i siły, a symbolika ornamentów pisanych na nim pełniła ważną funkcję magiczną. Na Lubelszczyźnie jajka zdobiono najczęściej techniką batikową, polegającą na pisaniu wzoru roztopionym woskiem za pomocą pisaka wykonanego z blaszki w formie lejka, osadzonego na patyku. Dawniej używano naturalnych barwników roślinnych: z łupin cebuli, soku buraków, kory dębu, olchy lub jabłoni, nasion widłaka czy pędów młodego żyta, z kory, liści i skórki owoców orzecha włoskiego, pąków lub owoców czarnego bzu oraz kwiatów maku.

Według rodzaju ornamentów pisanki lubelskie można podzielić na dwie zasadnicze grupy: północną, w której przeważa wzór jednobarwny o prostych liniach, i południową, o wielobarwnych i licznych zdobieniach wolutowych (patrz: E/1369/ML), w środkowej zaś części Lubelszczyzny wpływy grup się przenikały i występowały ornamenty wielobarwne o liniach prostych.

Na pisankach występowały także napisy: „Alleluja”, „Wesołego Alleluja”, „Ecce Homo”, „Wesołych Świąt”, „Zmartwychwstanie”, „Sto lat” lub kilkuwyrazowe życzenia oraz motywy wielkanocne, między innymi baranek, pisanki, kurczaki, czasem pojawiał się Orzeł jako godło polskie. Inne napisy czy litery alfabetu odnosiły się do osób, dla których pisanki były przeznaczone, na przykład dziewczęta pisały imię lub monogram wybranych kawalerów. Czasem autor podpisywał się imiennie, dodając datę i miejscowość.

W zbiorach etnograficznych Muzeum Narodowego w Lublinie znajduje się około 2500 pisanek wykonanych przez twórców z Lubelszczyzny. Większość powstała w latach 1950–1980. Znacząca część (około 500 sztuk), niestety nieznanego autorstwa, pochodzi z początku XX wieku. Ta pisanka należy do grupy najstarszych.