Przekaz na 100 000 000 marek polskich - wzór

Jesienią 1923 roku emitowana przez Polską Krajową Kasę Pożyczkową (PKKP) marka polska (mkp) uległa hiperinflacji i przestała być realnym miernikiem wartości. Poświadcza to cena dolara, za którego u progu 1924 roku, w kulminacyjnym momencie inflacji, należało zapłacić 10 milionów 250 tysięcy mkp. Ówczesna prasa notowała przypadki dokonywania transakcji workami banknotów. Wprowadzono wtedy do obiegu najwyższe nominały banknotów w historii Polski – 5 i 10 milionów mkp z datą 20 listopada 1923 roku. Planowana emisja 50 milionów mkp nie doszła już do skutku.

Ponadto na podstawie upoważnienia ministra skarbu PKKP wprowadziła na rynek przekazy własne o wartości 50 i 100 milionów mkp. Miały one służyć niwelowaniu trudności, jakie towarzyszyły przy operowaniu znacznymi sumami pieniężnymi. Przekazy opiewały na okaziciela i były płatne w oddziałach PKKP, o czym informuje zawarta na nich klauzula: „POLSKA KRAJOWA KASA POŻYCZKOWA wypłaci okazicielowi niniejszego przekazu w każdym ze swych oddziałów w terminie do dnia 31 marca 1924 r. kwotę marek polskich sto milionów”. Przyjmowano je również w Polskiej Kasie Rządowej w Gdańsku. Niektóre miały prolongatę terminu, o czym mówił umieszczony na nich nadruk: „WAŻNY DO DNIA 30 CZERWCA 1924”.

Przekazy drukowano w Państwowych Zakładach Graficznych w Warszawie w technice typograficznej. Ich awers zdobi poddruk z siatki giloszowej – w kolorze zielonym na 50 milionach i różowym na 100 milionach mkp, na którym w kolorze czarnym są nadrukowane napisy oraz ozdobny gilosz z nazwą emitenta. U dołu, z lewej jest wytłoczony suchy stempel z wizerunkiem godła państwowego. Rewers jest niezadrukowany.

Przekazy na 50 i 100 milionów mkp w porównaniu do innych nominałów mkp nie należą do zabytków powszechnie notowanych w kolekcjach, a w ofercie domów aukcyjnych są dostępne jedynie ich wzory. Przykładem tego jest nasz egzemplarz. Wzory oznaczano ukośnym czerwonym nadrukiem „WZÓR” między dwiema liniami i numeracją zerową lub bieżącą. Dodatkowo na przekazach z numeracją bieżącą umieszczano u góry i na dole napis: „Bez wartości”.

W końcu listopada 1923 roku bilet kolejowy I klasy z Warszawy do Krakowa kosztował 4 636 800, do Lwowa 9 717 600, a do Gdańska 5 495 400 mkp.

Tomasz Markiewicz