Rozeta z kołpaka księcia Franciszka I (1577 - 1620)

Komplet rozet zdobiących kołpak księcia pomorskiego Franciszka I składał się z dużej romboidalnej agrafy wysadzanej diamentami oraz mniejszych klejnotów w dwóch typach: z małym diamentem w otoczeniu czterech pereł oraz z pojedynczym diamentem w dużym kaszcie. Wszystkie rozety zostały skomponowane przestrzennie z lekkich, ażurowych form schweifwerkowych oraz stylizowanych motywów roślinnych, zdobionych wieloma odcieniami emalii.

Ornament schweifwerkowy wywodził się z dekoracji okuciowo-rollwerkowej, ale o zmiękczonych krawędziach i pogrubionych końcach. Pojawił się w latach siedemdziesiątych XVI wieku w środowisku złotników i jubilerów, a rozpowszechniony został dzięki wzornikom ornamentalnym. Ażurowy, lekki ornament o skomplikowanych, przeplatających się formach, stosowany był często w stelażach klejnotów. Dekorowany emalią tworzył barwne tło dla kameryzacji, czyli zdobienia powierzchni szlachetnymi kamieniami i perłami. Schweifwerkowe formy klejnotów często były łączone z dekoracją w barwnej emalii – finezyjnymi wzorami wykonywanymi w technice emalii żłobkowej (champlevé). Dekoracja tego typu występuje również na rozetach i egrecie księcia Franciszka I.

Monika Frankowska-Makała