Kabłączek skroniowy

Kabłączek skroniowy odkryty w 1979 roku podczas badań wykopaliskowych na cmentarzysku wczesnośredniowiecznym w Cedyni, w grobie zawierającym pochówek dziecka.

Kabłączek jest wykonany z drutu, z jednym końcem prosto ściętym, drugim uformowanym w esowate spłaszczone uszko zwinięte w dwie spirale. Kabłączki skroniowe były najbardziej charakterystyczną ozdobą głowy kobiet na terenie wczesnośredniowiecznej Słowiańszczyzny. Występowały na Pomorzy Zachodnim od VII do początków XIV wieku. W tym czasie współwystępowały ze sobą różne ich formy, od obręczy o obu końcach prosto ściętych, poprzez formy z jednym końcem uciętym, a drugim uformowanym w haczyk, w esowate uszko, po egzemplarze w dwoma końcami zwiniętymi w uszka. Do wykonania większości z nich wykorzystywano druty różnej grubości. Zdobienie takich okazów obejmowało jedynie wierzchnie części taśmowatych uszek.

Wyjątkowy typ stanowiły puste kabłączki, tzw. typu pomorskiego. Wyrabiane były z blaszek ze stopów metali kolorowych i formowane na rdzeniu, na przykład drewnianym, po usunięciu którego wewnątrz pozostawały puste. Powierzchnie blaszek, przed uformowaniem, były ozdabiane wątkami geometrycznymi, roślinnymi lub zwierzęcymi za pomocą matryc, stempli lub techniką grawerunku.

Kabłączki zaczepiane były na opaskach, tzw. czółkach lub chustach, w grupach po kilka – od najmniejszego najbliżej czoła. Niekiedy noszone były pojedynczo. Te charakterystyczne ozdoby kobiece odkrywane są sporadycznie w grobach mężczyzn lub, jak w przypadku Cedyni, w pochówkach dzieci. Należy przypuszczać, że są to dary grobowe składane zmarłym.

Ewa Górkiewicz-Bucka