2 złote

Wśród banknotów polskich okresu międzywojennego były i takie, które do obiegu trafiły niemal dosłownie w przeddzień wybuchu II wojny światowej. Jednym z nich mógł być banknot o nominale 5 złotych, który według części znawców wprowadzono 15 września 1934 roku, jednak inni wskazują, że stało się to dopiero 15 sierpnia 1939 roku. Nie ulega natomiast wątpliwości, że banknoty dwuzłotowe do obiegu trafiły 26 sierpnia 1939 roku, czyli zaledwie na pięć dni przed rozpoczęciem działań wojennych. Pomimo tak późnego pojawienia się na rynku decyzję o druku banknotów o nominale 2 złotych podjęto znacznie wcześniej, zapadła już 26 lutego 1936 roku. Według pierwotnych założeń banknoty dwuzłotowe miały stanowić rezerwę Skarbu Państwa na wypadek niedoboru monet. Ostatecznie wraz z wycofanymi z obiegu banknotami dziesięciozłotowymi z emisji 1926 i 1929 roju oraz pieniądzem zastępczym, w postaci biletu państwowego o nominale 1 złoty, trafiły na rynek w sytuacji kryzysowej, aby zaspokoić potrzeby finansowe w związku z nieuniknioną wojną.

Banknoty dwuzłotowe wiele łączyło z biletami państwowymi o nominale 1 złoty. Zostały wprowadzone do obiegu tego samego dnia, to jest 26 sierpnia 1939 roku, miały podobne wymiary i stonowaną, dość skromną szatę graficzną. Wspólne było również to, że przy ich produkcji dość często pojawiały się niedoskonałości druku. W przypadku banknotów dwuzłotowych było to opuszczenie oznaczenia serii i numeru bądź dodatkowo były wyemitowanie bez poddruku.

Autorem projektu banknotu o nominale 2 złote był Zdzisław Eichler, związany z Wielkopolską artysta malarz i grafik, a także ilustrator. Był on także projektantem wspomnianych banknotów dziesięciozłotowych, wyemitowanych z datą 20 lipca 1926 roku i powtórnie 20 lipca 1929 roku. Jak wspomniano, szata graficzna banknotu dwuzłotowego była stosunkowo skromna. Głównym motywem awersu stał się portret księżnej Dąbrówki, będący lustrzanym odbiciem wizerunku stworzonego przez Jana Matejkę. Banknoty te wypuszczono w nieznanym nakładzie. W obiegu znajdowały się nie tylko w ostatnich dniach niepodległości, ale także w pierwszych miesiącach okupacji. Wycofanie z obiegu ustalono na dzień 20 maja 1940 roku, jednak ostateczny termin został wydłużony do 31 maja tegoż roku.

Leszek Poniewozik