Entlausung – odwszenie (marsz)

Ilustracja ta w książce „Ręka umarłej” otwiera (poprzedza) opowiadanie „Entlausung – odwszenie” Marii Zarębińskiej-Broniewskiej. Ukazuje opisany w nim marsz więźniarek obozu Auschwitz do łaźni, gdzie mają zostać poddane odwszawianiu; w trakcie drogi nie wiedzą, gdzie i w jakim celu są kierowane, spodziewają się śmierci. Jasne koło w górnej części (lampa oświetleniowa?) to wizualny motyw przewodni tomu, funkcjonujący na innych ilustracjach jako słońce widoczne zza dymu z krematorium (jak na niepublikowanych wersjach ilustracji, również w kolekcji) lub ukazane w odwróconej negatywowo kolorystyce (jak w ilustracji do opowiadania „Gołębie”, zob. MPOLIN-M1909, czy na obwolucie). Podobnie jak w wypadku innych barwnych ilustracji poprzedzających poszczególne opowiadania, niemal monochromatyczna warstwa malarska ogranicza się do brązu, czerni, bieli i odcieni szarości. Głębokie partie cieni zostały podkreślone tuszem, który w inny sposób niż farby załamuje światło i dodatkowo wyróżnia wybrane fragmenty. Krawędzie zewnętrzne namalowanego obramowania są nierówne, co jest związane z brakiem konieczności dbania przez ilustratorkę o domknięcie zewnętrznych elementów kompozycji, której obróbką plastyczną mieli się zająć graficy wydawnictwa.

Przemysław Kaniecki