Situla czarnofigurowa

Terminem situla zwykło się określać naczynia o kształcie zbliżonym do wiaderka z uchwytem w formie kabłąka nad wylewem. Stosuje się go także do naczyń o innej formie korpusu, ale z dołączonym podobnym uchwytem. Wilanowski zabytek ma formę bliską amforze. Tego typu naczynia powstawały w rejonie Kampanii (Włochy) w IV w p.n.e.

Situla ma dość przysadzisty brzusiec i lejkowato rozszerzającą się szyjkę zakończoną mocno wychylonym wylewem. Niestety uchwyt nie zachował się do naszych czasów, ale miejsca jego dawnego mocowania są wyraźnie widoczne. Naczynie ozdobiono w dość prosty sposób, pokrywając większość jego powierzchni czarnym firnisem (pokostem), a na ramionach umieszczając ornament przypominający pąki kwiatowe połączone łukami.

W jakiej technice wykonano naczynie? Najpierw wytoczono je na kole garncarskim i doklejono uchwyt. Po przeschnięciu powierzchnię w części pokryto firnisem, czyli delikatną, specjalnie przygotowaną i oczyszczoną glinką bogatą w żelazo, a także namalowano dekoracyjny ornament. Jednak czarny kolor pojawiał się dopiero po wypale w piecu. Najpierw situlę wypalano w atmosferze z dostępem tlenu, a po osiągnięciu odpowiedniej temperatury odcięto jego dopływ (zamykając otwory pieca i być może dokładając mokrego drewna), dzięki czemu zawarte w wierzchniej glince tlenki żelaza ulegały redukcji i zmieniały kolor z czerwonego na czarny. Glinka ta także lekko się nadtapiała – nadając powierzchni charakterystyczny, satynowy połysk, który na naczyniu widoczny jest obecnie jedynie szczątkowo. W kolejnej fazie tlen ponownie wpuszczano do środka – wtedy części nieosłonięte firnisem odzyskiwały naturalny kolor gliny. Po powolnym wystudzeniu pieca situla była gotowa.