Karte des Atlantischen Oceans | Mapa Oceanu Atlantyckiego

Mapy morskie przedstawiają poszczególne części mórz, cieśnin, zatok lub porty wraz z przyległymi do nich odcinkami lądów. Ze względu na skalę i przeznaczenie dzieli się je na: generalne, drogowe, brzegowe i plany. Generalne mapy morskie są małoskalowe, ponieważ obejmują całe morza, a nawet oceany lub ich części. Służą do wyboru trasy i nawigacji z dala od lądu. Do małoskalowych, choć o nieco większych zakresach, należą również drogowe mapy morskie, które wykorzystuje się do nawigowania wzdłuż wybrzeży w pewnej odległości od nich. Średnioskalowe mapy brzegowe obejmują obszary wód przybrzeżnych i zawierają wiele szczegółów. Umożliwiają prowadzenie nawigacji przy podchodzeniu do lądu i w czasie żeglugi w jego bezpośrednim pobliżu. Na wielkoskalowych planach, które często stanowią dodatek do map o mniejszej skali, widoczne są natomiast porty i podejścia do nich.

Prezentowane przedstawienie Atlantyku, sięgające od obszarów równikowych niemal po biegun północny, wykreślone zostało tak, jak większość map morskich – w rzucie Mercatora, na którym południki i równoleżniki są liniami prostymi przecinającymi się pod kątem 90°. Taka siatka kartograficzna ułatwia wyznaczanie kursu dla statków za pomocą azymutów, czyli kątów między południkiem a kierunkiem wskazywanym przez oś statku w części dziobowej, ponieważ kąty między południkami i równoleżnikami nie były zniekształcone przez odwzorowanie.

Co ciekawe, na mapie zaznaczono aż trzy południki zerowe: londyński, paryski i znany od starożytności południk Ferro, przebiegający przez zachodni kraniec jednej z Wysp Kanaryjskich – El Hierro, znanej też jako Wyspa Południkowa, której nazwa w niektórych językach, w tym niemieckim, brzmi właśnie Ferro. W XVIII wieku były to najpopularniejsze południki odniesienia, które konkurowały ze sobą aż do 1884 roku, gdy na Międzynarodowej Konferencji Południkowej w Waszyngtonie większość obradujących państw wybrała na południk zerowy przebiegający przez obserwatorium astronomiczne w Greenwich (Londyn). 

Wiedeński wydawca mapy, Franz Anton Schraembl, zaczynał jako księgarz. W 1878 roku, wraz z kartografem Franzem Johannem Josephem von Reilly (1766–1820) otworzył jednak wydawnictwo specjalizujące się w mapach i atlasach. Trzynaście lat swojej wydawniczej kariery poświecił dziełu Allgemeiner Grosser Atlas, które miało uwzględniać najbardziej aktualne dane kartograficzne w tym, chociażby odkrycia Jamesa Cooka (1728–1779).

Leszek Kocela