Atlantisches Meer und Caraibisches Meer

Mapy morskie przedstawiają poszczególne części mórz, cieśnin, zatok lub porty wraz z przyległymi do nich odcinkami lądów. Ze względu na skalę i przeznaczenie dzieli się je na: generalne, drogowe, brzegowe i plany. Generalne mapy morskie są małoskalowe, ponieważ obejmują całe morza, a nawet oceany lub ich części. Służą do wyboru trasy i nawigacji z dala od lądu. Do małoskalowych, choć o nieco większych zakresach, należą również drogowe mapy morskie, które wykorzystuje się do nawigowania wzdłuż wybrzeży w pewnej odległości od nich. Średnioskalowe mapy brzegowe obejmują obszary wód przybrzeżnych i zawierają wiele szczegółów. Umożliwiają prowadzenie nawigacji przy podchodzeniu do lądu i w czasie żeglugi w jego bezpośrednim pobliżu. Na wielkoskalowych planach, które często stanowią dodatek do map o mniejszej skali, widoczne są natomiast porty i podejścia do nich.

W przeciwieństwie do większości map morskich prezentowane obszary Małych i Wielkich Antyli oraz Morza Karaibskiego nie są odwzorowane w rzucie Mercatora, który zapewnia wierne odzwierciedlenie rzeczywistych kątów między południkami a równoleżnikami kosztem zniekształcenia kształtu lądów bliżej biegunów. Choć równoleżniki na tej mapie są od siebie oddalone o taką samą odległość, to mają jednak kształt koncentrycznych fragmentów okręgu. Południki natomiast oddalone są od siebie o większe odległości na południowym krańcu mapy, niż na północnym. Taki układ siatki sugeruje odwzorowanie stożkowe wiernokątne, zaproponowane w 1772 roku przez Johanna Heinricha Lamberta (1728–1777), pochodzącego z Alzacji matematyka, fizyka, astronoma i filozofa, zajmującego się między innymi teorią odwzorowań kartograficznych. Zaletą takiego odwzorowania jest zachowanie wiernych katów oraz kształtów obiektów geograficznych przedstawionych na mapie, co w nawigacji ma kluczowe znaczenie. Dobrze sprawdza się przy kartowaniu obszarów rozciągających się na osi wschód-zachód, a także w średnich szerokościach geograficznych. Należy mieć jednak na uwadze zniekształcenia odległości, gdyż taki sam dystans na wyższych szerokościach ukazanych na mapie będzie mniejszy niż na niższych szerokościach. Z tego powodu dla takich map podaje się przynajmniej dwie różne podziałki skali na górnej i dolnej krawędzi – podziałki boczne, na zachodnim i wschodnim krańcu będą natomiast takie same. Ponadto w ozdobnym kartuszu, w prawej dolnej części mapy, skale podano w różnych jednostkach odległości używanych wówczas na morzu, które przeliczono na stopnie.

Jedynym znanym autorem omawianej mapy Karaibów jest wiedeński rytownik Johann Stenger. Choć nie podano innych współtwórców, wiadomo jednak, że Stenger współpracował często z kartografem Johannem Josephem von Reillym (1766–1820) i wydawcą Franzem Antonem Schraemblem (1751-1803). Sam zaś znany jest głównie z grafik o charakterze kartograficznym, architektonicznymi oraz botanicznym.

 Leszek Kocela