Kubek

Kubek powstał w 1. połowie XVIII wieku w szwedzkim mieście Norrköping. Twórcą był złotnik Johan Pettersson Berg, o którym niewiele wiadomo, ale jego wyroby pojawiają się ciągle na rynku antykwarycznym, z czego wniosek, że pracował długo i wydajnie. Powierzchnia kubka jest pokryta dekoracją o ciekawej tematyce, która wydaje się echem niedawnych wydarzeń. Trzej przedstawieni mężczyźni to bez wątpienia żołnierze armii szwedzkiej, której zwycięstwa w poprzednim stuleciu przyniosły Szwecji zdobycze terytorialne i rolę mocarstwa znaczącego w polityce europejskiej. Ubrani są podobnie – w bufiaste spodnie do kolan, skórzane kaftany – tak zwane rajtroki bądź kalety – i kapelusze z szerokim rondem. Obuwie mają różne, co wskazuje na przynależność do odmiennych formacji. Dwaj rozmawiający ze sobą mają niskie, sznurowane buty, jakie nosiła piechota, trzeci tak zwane botforty – wysokie buty do kolan, służące do jazdy konnej – jest więc kawalerzystą. Złotnik chyba nigdy „prochu nie wąchał”, bo żołnierzom pozamieniał broń. I tak jeden z piechurów opiera się na lancy, która jest typową bronią kawalerii, natomiast jeździec trzyma w dłoni halabardę, której piechurzy używali w walce z kawalerią do zrzucania jeźdźców z koni. Dekoracja, wykonana w technice repusowania i rytowania, sprawia, że wewnętrzna powierzchnia naczynia jest nierówna. Nie ma też śladu złocenia wnętrza, co było powszechnie stosowane dla utrzymania czystości i zapobiegania korozji. Te cechy pozwalają przypuszczać, że kubek nie służył do picia, lecz do rzucania kości. Ta gra była popularna we wszystkich armiach Europy rozrywką odpoczywających żołnierzy.

Barbara Czajkowska