2/3 talara (gulden)

W okresie panowania na Pomorzu Szwedzkim Karola XI (1660–1697) rosnące ceny srebra doprowadziły do załamania się systemu pieniężnego, opartego na 9-talarowej stopie menniczej Rzeszy z 1559 roku. W 1667 wprowadzono nową, 10,5-talarową stopę zinnajską i rozbudowano asortyment nominałów dostępnych w obiegu. Stabilizacji miał służyć nowy gatunek monet o wartości 2/3 talara, zwany srebrnym guldenem, który bito z dwunastołutowego stopu srebra (próba 750). Mniejsze monety srebrne miały proporcjonalny do nich standard kruszcowy. W niewielkich ilościach wybijano również talary na stopę menniczą Rzeszy.

Mennica w Szczecinie znajdowała się w rękach często zmieniających się mincmistrzów. Pod koniec 1685 roku mianowano na to stanowisko dotychczasowego kontrolera menniczego Davida Heinricha Matthäusa. Na wszystkich produkowanych wówczas monetach pojawiały się jego inicjały DHM. Mennica szczególnie intensywnie emitowała 2/3 i 1/3 talara, choć w standardzie nieco niższym niż ustalenia w Zinna. W ciągu niespełna trzech lat kierowania mennicą przez Matthäusa przebito na te dwa nominały srebro o wartości ponad dwustu tysięcy talarów Rzeszy. Obie monety są do siebie bardzo podobne i oparte na tym samym wzorze. Na awersie widnieje popiersie i tylko szwedzka tytulatura króla, a na odwrocie wielki herb Księstwa Pomorskiego. W otoku rewersu zawarta jest zaś informacja o statusie monety wybitej przez Szwedów dla Pomorza Zachodniego (Pomeraniae Citerioris).

2/3 talara Karola XI należy do monet spotykanych w wielu kolekcjach muzealnych i prywatnych. Na ich wyglądzie w znacznej mierze odbiły się braki techniczne i kadrowe szczecińskiej mennicy. Najbardziej dostrzegalne są niestaranne portrety, rysy i nierówności na powierzchni stempla. Postulaty mincmistrza zatrudnienia dobrego rytownika, czy zakupu nowej prasy walcowej – o wartości około 500 talarów Rzeszy, ze względów oszczędnościowych nie zyskały akceptacji władz prowincji.

Genowefa Horoszko