Wnętrze pokoju

„Weszli na ogromne podwórko, przeszli przez duży, szklany, jasny korytarz i trafili do bogatego, iście pańskiego mieszkania. Podłogi wypastowane. Miękkie krzesła i kanapy. Wysokie pod sufit lustra, rzeźbione szafy, kryształowe kandelabry i żyrandole oraz miedziane kinkiety na ścianach. Prawdziwy pałac. Królewskie mieszkanie” – tak opisywał Szolem Alejchem mieszkanie cioci Chany w Kijowie, https://wolnelektury.pl/katalog/lektura/alejchem-z-jarmarku.html, dostęp 8.11.2021).

Projekt Pacanowskiego nie odpowiada rzecz jasna ściśle literackiemu opisowi, oddaje natomiast wrażenie, jakie na szolem alejchemowskim alter ego, przybyszu z małego miasteczka, zrobiło wielkomiejskie mieszkanie cioci Chany. To mieszczańskie wnętrze nie epatuje bogactwem, ale jest zasobne, o czym świadczą wyściełane krzesła, wiszący nad stołem piękny kandelabr z płonącymi świecami i zegar wahadłowy z ozdobnym szczytem. Wymagania sceny zapewne sprawiły, że meble i przedmioty ograniczone zostały do niezbędnych: komody i nakrytego białym obrusem stołu, na którym stoją dwa lichtarze (zob. też projekt MPOLIN-M1147). Owe świeczniki, podobnie jak balsaminka wieżyczkowa z chorągiewką i lampka chanukowa na blacie komody, są elementami, które odróżniały żydowski dom od chrześcijańskiego. Dwie świece na stole wskazują na przygotowania do szabasu, uroczystego posiłku spożywanego w piątek po zachodzie słońca i rozpoczynającego celebrowanie soboty, dnia świątecznego. Balsaminki (besaminki; puszki na wonności) używano na zakończenie szabasu, podczas ceremonii hawdali (podobna balsaminka znajduje się w zbiorach Muzeum POLIN, zob. MPOLIN-M139). (Więcej o zapalanych w czasie święta Chanuka lampkach i świecznikach: zob. MPOLIN-M72, MPOLIN-M106, MPOLIN-M141).

Renata Piątkowska