Geniusz Sławy

Odbitka pochodzi z drugiego tomu wydawnictwa zatytułowanego Recueil d'estampes d'apres les plus celebres tableaux de la Galerie Royale de Dresde… (Zbiór rycin według najbardziej znanych obrazów z Galerii Królewskiej w Dreźnie…), wydanego w Dreźnie, w 1757 roku. Prezentowana tablica, figurująca w publikacji pod numerem XIX, jest reprodukcją obrazu Annibale Carracciego, namalowanego około 1588/1589 roku. W pierwszej części publikacji znalazł się krótki opis dzieła, w którym ikonografia obrazu rozpoznana została jako Geniusz Sławy i Honoru (Le Génie de la Gloire & de l’honneur lub Genio della Gloria, e dell’Onore). Obraz/rycina ukazuje Geniusza pod postacią młodego, nagiego, skrzydlatego mężczyzny, który unosi się ku niebu. Jego głowę zdobi wieniec laurowy. Wyciągniętą ku górze lewą rękę, która trzyma koronę, spowijają trzy zielone wieńce; w prawej dłoni trzyma długą pikę. Młodzieńcowi towarzyszą fruwające lub wychylające się spoza chmur putta. Pod sceną znajduje się krótki opis obrazu w dwóch wersjach językowych, przedzielonych kartuszem o dwóch tarczach (herb Rzeczpospolitej z Orłem i Pogonią w czterech polach oraz herb elektorski Wettynów). Jest to ciekawy obiekt wobec zachowanego we wnętrzach Galerii Południowej wilanowskiego pałacu fresku, który opiera się na obrazie Carraciego. Ikonografia malowidła, zdobiącego strop ponad pomnikiem konnym Jana III, wzbogacona została o elementy, które gloryfikują pierwszego, królewskiego właściciela pałacu. Wilanowski Geniusz zwraca się ku tarczy osłaniającej krzyż łaciński. Tarcza jest motywem z herbu domu Sobieskich, Janina. Jej powiązanie z krzyżem odwołuje się do dzieła Jana Heweliusza (1611-1687), gdańskiego astronoma, który w swym dziele dedykowanym Janowi Sobieskiemu – Prodromus Astronomiae, tak właśnie ukazał odkrytą przez siebie konstelację, Scutum Sobiescianum. Powiązanie obu motywów można postrzegać jako zilustrowanie tytułu, którym określano po bitwie wiedeńskiej Sobieskiego, mówiąc o nim jako obrońcy chrześcijaństwa – defensor fidei.

Drezno, Galeria Królewska, Annibale Carraci, zbiór rycin, obrazy, rycina, reprodukcja, Jan Sobieski, Jan Heweliusz, herb Sobieskich, Janina