Lamu of the Future | Lamu przyszłości

Urodzony w Kisii w 1960 roku Kenijczyk, Richard Onyango jest jednym z najważniejszych artystów wschodniego wybrzeża Afryki. Jego prace od lat 90. XX wieku obecne są na ważnych przeglądach sztuki na świecie i reprezentowane w prestiżowych kolekcjach. Dwa obrazy zakupione do zbiorów Muzeum Narodowego w Szczecinie stanowią część cyklu Future Lamu, który artysta rozpoczął w 2009 roku. Później przemalowywał poszczególne obrazy, aż do momentu sprzedaży – co w przypadku Muzeum Narodowego w Szczecinie nastąpiło w 2023 roku. Ten proces przemalowywania, udoskonalania swoich prac ukazuje fascynację Onyango rozwojem technologicznym i kulturowym. Wskazuje również na jego afrofuturystyczne podejście do sztuki, który Ytasha L. Womack – główna przedstawicielka tego nurtu definiuje jako „przecinanie się wyobraźni, technologii, przyszłości i wyzwolenia".

Future Lamu to utopijna wizja miasta Lamu, położonego w południowo-wschodniej Kenii na wyspie o tej samej nazwie. Wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO Lamu jest jedną z najstarszych i relatywnie najlepiej zachowaną osadą-świadectwem kultury swahili. Powstała ona z przenikania się wpływów afrykańskich, arabskich, perskich, indyjskich i europejskich. Lamu słynie z unikalnej kultury (zdominowanej przez islam), wyjątkowej architektury domów z koralowca, wąskich uliczek, bogato zdobionych drzwi, dekoracyjnych stiuków. Przyciąga wielu artystów i turystów. Ponieważ na wyspie nie ma pojazdów mechanicznych, transport i inne ciężkie prace wykonuje się do dziś przy pomocy osłów. Onyango transformuje je w utopijną metropolię, pełną zatłoczonych wielopasmowych dróg, nowoczesnych centów handlowych, mostów, portów, przystani jachtowych i lotnisk.

Onyango mieszka i pracuje w Malindi. Najbardziej znana część prac artysty poświęcona jest jego związkowi z Drosie – przedwcześnie zmarłą, białą kobietą o krągłych kształtach. Onyango przedstawia ją z zaskakującym realizmem w wyimaginowanych lub rzeczywistych, ale pełnych napięcia psychicznego sytuacjach. Odzwierciedla tym samym wiele fantazji, jakimi się karmią nawzajem Afryka i Zachód. Niezależnie od tego, czy Onyango przedstawia naprzemienną dominację i uległość między nim a Drosie, czy też fascynację jej stylem życia pełnym luksusu i bogactwa, artysta odwraca stereotypy i potępia związaną z nimi przemoc.

Marlena Chybowska-Butler